502 / 514
Bir Fikir Olarak Balkan Ülkeleri Ekonomik ve Sosyal Platformu
491
n
İtalya’daki eylemler temelde kriz sonrası uygulanan özelleştirme politikalarına karşı ortaya çıkmıştır. Su, doğa,
tiyatro vb. kamu mallarının (beni comuni) (Bailey & Mattei, 2013) ve kuramlarının özelleştirilmesine karşı yasal
komünler aracılığıyla karşı koyulmuştur (Mattei, 2013).
6. Karadağ
Karadağ, bağımsızlığını 2006 yılında elde etmiş küçük bir ülkedir ve yönetim sistemini işleyebilir hale getirmesi
için zamana ihtiyacı bulunmaktadır. Bu süre zarfında Karadağ’da yolsuzluk en önemli sorun olarak göze çarp-
maktadır. Özellikle neoliberal uygulamalarca desteklenen özelleştirmeler sırasında Telekom gibi önemli kurum-
ların özelleştirilmesinde yolsuzluk yaşanabilmektedir (Prekic, 2014/03/26). Ayrıca Europol’e göre Karadağ, kara
para aklama merkezi gibi işlev görmektedir (Balkaneu, 2013/04/15).
Yolsuzlukların üzerine giden gazeteciler hakkında hükûmet mensupları tehditkâr söylemlere başvurmakta ve bu
gazetecilere saldırılar düzenlenmektedir (Balkaneu, 2013/08/13) (Balkaneu, 2013/12/31).
Devlet, incelediğimiz diğer ülkelerde olduğu gibi acil ihtiyaç sınıfına girmeyen otoyol gibi büyük kamu yatırımları
yapmaktadır (Prekic, 2014/02/05). Tüm bunlara rağmen Karadağ’daki eylemler doğrudan demokrasi deneyimle-
rine yol açmadan polis müdahalesi sonucu bitmektedir (Prekic, 2014/02/16).
7. Kosova
Kosova’daki eylemler farklı sebeplerden ortaya çıkmaktadır. Kimi eylemler Sırplarla yaşanan gerilimden kay-
naklanmakta, kimi eylemler Arnavut azınlığın haklarını tehdit altında görmesiyle yapılmakta (Dünya Bülteni,
2014/06/23), kimi eylemler ise hükûmetin ekonomi politikalarına tepkiyle canlanmaktadır. OSCE (Organisation
for Security and Co-operation in Europe)’ye göre Kosova’da sorunların ana kaynaklarından biri halk mekanizma-
larının (communal mechanisms) gereği gibi çalışmaması ve yerel yönetimlerde doğrudan demokrasi eksikliğidir
(Tota, 2014/06/27). Ayrıca Freedom House’a göre Kosova’da yarı otoriter bir rejim hüküm sürmektedir (IBNA,
2014/06/12).
Kosova’da devlet ekonomik büyümeyi sağlamak için ABD-Türk ortaklığına dayalı bir konsorsiyuma verdiği ihale
ile Pristina-Skopje (Priştine-Üsküp Makedonya) arasında otoyol yapımına başlamıştır (Tota, 2014/06/30). İşsizli-
ğe kalıcı çözüm bulmak yerine devletin yaptığı ekonomi politikası seçimi bu şekilde olunca, devlet borçlanmakta,
ihalelerin artmasıyla birlikte yolsuzluk sayısı da artmaktadır.
Yaşanan önemli eylemlerden biri, Hasan Priştine Üniversitesi’nde öğrencilerin rektörün görevini kötüye kullan-
dığını iddia ederek istifasını istedikleri on günlük üniversite işgali eylemidir. Eylem sonucunda rektör olayların
büyümemesi için istifa ettiğini açıklamıştır (Dünya Bülteni, 2014/02/06) (Dünya Bülteni, 2014/02/09).
19 Nisan 2013 tarihinde Kosova ile Sırbistan arasında imzalanan Barış ve İşbirliği Anlaşması’na karşı Arnavut
azınlığın desteklediği Vetevendosje (Kendin Karar Al) hareketinin üyeleri, aynı yılın haziran ayında parlamento-
da onaya sunulan yasayı protesto etmek için eylem yapmıştır. Eylemciler “Antlaşma, Meclis’ten geçmeyecek.” ve
“Hırsızlarla devlet olmaz.” sloganlarını kullanmıştır. Parlamento binasına girmek istediklerinde ise polis müdaha-
lesi ile karşılaşmışlardır (Dünya Bülteni, 2013/06/27).
8. Makedonya
Makedonya’da sosyal ve ekonomik bağlamda üç sorun dikkat çekicidir. Söz konusu sorunlar; etnik gerginlikler,
işsizlik ve yolsuzluktur.
Bölgedeki etnik gerginlik öyle had safhaya ulaşmıştır ki, göreceli olarak basit, adli davalar dahi, tarafların Arnavut
ve Makedon olmaları durumunda bir krize dönüşebilmektedir. Söz konusu durumun açık bir örneği Mayıs 2014’te
bisiklet hırsızlığı vakası ile yaşanmıştır (AP, 2014/05/21). Bir diğer örnek Monstrum Davası’na (AA, 2014/07/12)
karşı protestolardır.
8
Azınlık (özellikle Arnavut) haklarını güvence altına alan çokuluslu bir devlet düzeninin oluş-
masına zemin hazırlamak üzere 2001 yılında Ohri Çerçeve Anlaşması imzalanmıştır. Ancak düzenlemeler azınlık-
8 2012 yılında Makedonya’da beş Makedon genci öldürdükleri gerekçesiyle altı Arnavut kökenli vatandaşa ömür boyu hapis cezası verilmesi-
ne karşı düzenlenen protestolardır.