428 / 514
Balkan Ülkeleri Vergi Sistemlerinin Bölgesel İşbirliği Sağlanması Konusunda Gereklilikleri
417
n
Bununla birlikte kurum kazançları üzerinden alınan kurumlar vergisi oranı ise, % 19 olmakla birlikte tek kişilik
küçük işletmelerde oran % 10’da olabilmektedir. Sistem vergiden kaçınmaları önlemek için OECD tarafından
kabul edilen transfer fiyatlandırması, kontrol edilen kurum ve örtülü sermaye uygulamaları ile vergisel güvenlik
içeren kurumlara sahiptir (Nemzeti Adó-és Vámhivatal, 2014).
Macaristan vergi sisteminin dikkati çeken bir özelliği KDV oranlarının yüksek olmasıdır. % 27 olan standart oran
AB üyesi ülkeler içerisinde oldukça yüksek bir oran sayılmaktadır. Bununla birlikte indirilmiş oran % 18 ve % 5
şeklindedir. Oranların yüksek olması bu vergi açısından kaçakçılık faaliyetlerini artıran bir unsur olarak görül-
mektedir.
2.2.6. Letonya
Letonya 2004 yılından beri AB üyesi olan bir ülkedir. Bununla birlikte Dünya Ticaret Örgütü’nün de bir üyesi-
dir. Letonya vergi sistemi özellikle uluslararası yatırımların teşvik edilmesi üzerine dizayn edilmiştir. Ülkede yer
alan 4 adet serbest bölge uygulaması, gümrük vergilerindeki muafiyet ve istisnalar, düşük oranlı kurumlar vergisi
uygulaması yatırımların ve ticaretin gelişmesine katkı sağlayacak niteliktedir. Uygulanan kurumlar vergisi oranı
% 15’tir. Letonya vergi sisteminde 2008 yılından itibaren işletme zararlarının bir başka AB ülkesinde yer alan
iştiraklerinin karlarından mahsup edilmesine izin vermektedir. Bu uygulama bugün başta Türkiye’de de olmak
üzere Balkan ülkelerinde rastlanmamaktadır. Dolayısıyla bu noktada AB mevzuatının temel hakları arasında yer
alan sermayenin serbest dolaşımı, işletme kurma özgürlüğü (freedom of establishment) gibi özgürlüklere aykırı
olmayan bir vergi sistemine sahip olduğu görülmektedir (Deloitte, 2013).
Vergi sisteminde vergiden kaçınmaya engel olmak üzere transfer fiyatlandırma, kontrol edilen kurum kazancı,
örtülü sermaye kurumlarına yer verilmekle birlikte ayrıca düşük oranlı vergi uygulayan ya da vergilerin olmadığı
ülkeler kara listeye alınarak bu ülkelerden elde edilen ödemeler üzerinden % 15 stopaj oranıyla vergi alınması
kabul edilmiştir (Deloitte, 2013).
Gelir vergisi oranlarına bakıldığında tammükellef kişiler için söz konusu olan vergi oranı % 24’tür Bunun dışında
menkul kıymetler gibi sermaye kazançları üzerinden de vergi söz konusu olmaktadır. Bu noktada kazancın elde
edildiği şirketin birlikte tam mükellefiyetinin olması gerekmektedir. Bu durumda % 10 ve % 15 şeklinde değişen
oranlarda; AB üyesi dışındaki bir ülkedeki şirketten elde edilen menfaatlere ise % 10’dan başlayarak % 24’e kadar
değişen stopaj uygulamaları söz konusudur (Deloitte, 2013).
Ülkenin katma değer vergisi standart oranı % 21 ve indirilmiş oranı % 12 şeklindedir.
2.2.7. Litvanya
Litvanya gerek mali gerek ekonomik ve hukuki olarak AB’ye adapte olmaya çalışan Baltık ülkelerinden biri olmak-
tadır. Kurumlar vergisi ve gelir vergisi oranı % 15 olmakla birlikte sistem, küçük işletmeleri ve geliri 1 milyon
LTL’sini aşmayanları koruyarak bu mükellef grubuna % 5 indirilmiş oran uygulamaktadır. Bu doğrudan yaban-
cı yatırımların teşviki açısından bölgede ülkeye önemli bir rekabet gücü kazandırmaktadır. Hisse senetleri, faiz
gelirleri, telif hakları gibi menkul gelirler üzerinden % 10 oranında stopaj yoluyla vergi alınmaktadır. Bununla
birlikte transfer fiyatlandırma, örtülü sermaye ve kontrol edilen kurum kazancı uygulamalarına da sistemde yer
verilmektedir (Deloitte, 2014).
Katma değer vergisi açısından % 9, % 5 ve % 0 indirilmiş oran uygulamasıyla birlikte standart oran % 21’dir.
2.2.8. Slovakya
Slovakya gelir vergisi sistemine bakıldığında ülkenin 2004’te düz oran uygulamasına geçerek bulunduğu coğ-
rafyadaki diğer ülkelere düz oran uygulaması konusunda öncülük ettiği belirtilmektedir. Ancak ülkenin 2013
yılından itibaren düz oran uygulamasını terk ederek artan oranlı vergi tarifesini kabul ettiği dikkati çekmektedir.
Bu durumda Slovakya’nın Doğu Avrupa ülkeleri içinde düz oranlı vergilemeye ilk geçen ve uygulamayı ilk terk
eden ülke olduğu görülmektedir. Oran uygulaması % 19 ve % 25 şeklinde iki dilim şeklindedir (Zákon o dani z
príjmov § 15).