424 / 514
Balkan Ülkeleri Vergi Sistemlerinin Bölgesel İşbirliği Sağlanması Konusunda Gereklilikleri
413
n
rülmektedir. Bu direktif hükümlerinden faydalanabilmek için ana ve yavru şirketlerin her birinin üye devletlerin
birinde o ülke mevzuatına göre kurulmuş olması ve o ülkede kurumlar vergisine tabi olması gerekmektedir. Yavru
şirketin sermayesinin %25’ini elinde bulunduran şirket ana şirket sayılır; ancak üye devletler minimum iştirak
oranını daha düşük miktarda tespit etme olanağına da sahiptir. Üye devletler, aynı zamanda, en az iki yıl sürekli
iştirak koşulunu da getirebilirler. Bu direktif çerçevesinde çifte vergilendirme şu şekilde ortadan kaldırılır: ana şir-
ketin mukim olduğu devlet, yavru şirketten elde edilen kar paylarını ya vergiden istisna edecek ya da ana şirkete,
yavru şirketin kendi karı üzerinden bu şirketçe ödenen kurumlar vergisi ve gelir vergisi kesintileri için mahsup
olanağı tanıyacaktır. Yavru şirketin mukim olduğu devlet ise kar payı dağıtımına hiçbir vergi tevkifatı uygulama-
yacaktır (Soydan, 2002: 24).
2.2. Birliğe Üye Ülkeler
Balkan ülkeleri ve Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik süreçleriyle birlikte yeniden şekillenen bir yapılarının
olduğu dikkati çekmektedir. Avrupa’da ekonomik ve politik bölünmelerin ortadan kalkmasıyla birlikte Balkan-
ların ekonomik ve yapısal özelliklerinin tekrar şekillenmesi sorun haline gelmiştir (Petrakos ve Totev, 2000:11).
2004 yılında Avrupa Birliği’ne Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Slovakya, Malta, Kıbrıs, Eston-
ya, Letonya ve Litvanya’nın katılımıyla üye ülke sayısı 25’e; 2007 yılında Romanya ve Bulgaristan ve 2013 yılında
Hırvatistan’ın katılımı ile toplam üye sayısı 28’e çıkmış ve Balkan Ülkeleri de Avrupa’nın geri kalan ülkeleri olarak
Birlik içindeki politikalara dâhil olmuştur. Bu sayının çok yakın bir gelecekte 30’u aşması beklenmekle birlikte
Türkiye’de Birliğe dâhil olması beklenen aday ülkeler arasında yer almaktadır.
Balkan ülkelerinin Avrupa Birliği’ne katılma çalışmalarının çok yeni bir tarihi bulunmaktadır. Bunda bölgedeki
etnik savaş ve çekişmelerin etkisi olduğu belirtilmektedir. Geçiş ekonomileri olarak ifade edilen Balkan ülkelerinin
ekonomik dönüşümlerinin her aşamasında karşılaştıkları temel sıkıntıların başında sermaye yetersizliği gelmek-
tedir. Bu durum ise, sermayeden çok emek üretim faktörünün vergilendirildiği bir vergi yapısını hâkim kılmıştır.
Bu yapının Balkanlar’dan ziyade AB’ye üye diğer ülkelerde de ağır bastığı aşağıdaki tablo incelendiğinde dikkati
çekecektir.
Vergi Gelirleri/GSYİH
%
Toplam vergi gelirlerinin bir yüzdesi olarak vergi matrahının türü
itibariyle vergi gelirleri
Ücret
Tüketim
Sermaye
2002 2011 2012 2002 2011 2012 2002 2011 2012 2002 2011 2012
EU28
38,8 38,8 39,4 50,8 50,9
51 28,8 28,9 28,5 20,7 20,4 20,8
Belçika
45,2 44,2 45,4 54,9 54,6 53,9 24,2 24,1 23,7 20,6 20,8
22
Bulgaristan
28,5 27,3 27,9 41,8 33,8 32,9 41,6 51,9 53,3 16,6 14,3 13,8
Çek Cumhuriyeti
34,6 34,6
35 52,9 51,9 51,7 27,9 32,9 33,4 19,3 15,2 14,9
Danimarka
47,9 47,7 48,1 54,5 51,3
51
33 31,5
31 12,8 17,6 18,4
Almanya
38,9 38,5 39,1 60,7
56 56,6 26,8 28,2 27,6 12,5 15,8 15,9
Estonya
31 32,3 32,5 54,5 52,1
51 38,4 41,3 41,9 7,1 6,6 7,1
İrlanda
28,3 28,2 28,7 35,3
43 42,7 38,8 34,8 34,8
26 22,2 22,5
Yunanistan
33,7 32,4 33,7 38,3 36,5 41,9 36,7 38,6 36,3
25
25 21,8
İspanya
34,1 31,8 32,5 48,1
55
53 27,7 26,8 26,5 25,7 20,9 22,9
Fransa
43,3 43,7
45 51,5 52,3 52,3 26,2 25,2 24,7 22,9 23,2 23,6
Hırvatistan
37,9 35,3 35,7 38,9 41,4 40,7 50,5 47,3 49,1 10,7 11,3 10,3
İtalya
40,5 42,4
44 49,9
52 51,1 26,1 25,3 24,7 23,9 22,7 24,2
Kıbrıs
30,9 35,3 35,3 32,5 35,7 37,1 38,5 36,2 36,8
29 28,1 26,1
Letonya
28,6 27,6 27,9 51,7
50
49 36,7 38,3 38,4 11,6 11,7 12,6
Litvanya
29,1 27,4 27,2 50,8 46,4 46,5 40,1 41,1 39,8 9,7 12,7 13,9