444 / 514
Yunanistan Tarih Ders Kitaplarında Öteki İmajı
433
n
Aktypĕs vd., 2009: 148 [6. Sınıf Yunan Tarih Ders Kitabı]; Loubĕ & Xifaras, 2009: 32 [9. Sınıf Yunan Tarih Ders
Kitabı]; Koliopoulos vd., 2009: 28 [12. Sınıf Yunan Tarih Ders Kitabı].
Efsanevi Messolonghi çıkışının yani kuşatmanın yarılmasının tasvir edildiği şekildeki doğaüstü varlıklar dik-
kat çekicidir. Tablonun en tepesinde yer alan varlık tarafından yeryüzüne gönderildiği hissini yaratan melekler
Yunanlara yardım etmekte, farklı bir deyişle melekler de “Türklere” karşı savaşmaktadır. Bütün kitabi dinlerde
doğruluk üzerine olduğuna inanılan melek olgusunun bir savaşa taraf olarak kullanılması
bizin
haklı, ötekinin ise
haksız olduğunu görüşünü perçinleyebilir.
“Kurtuluş Mücadelesi” biz ve öteki algısının doruğa çıktığı bir seviyeyi işaret etmekte; ulusal kimlik inşasının bir
parçası olarak sunulmaktadır. Savaş, askeri analizden ziyade Yunan toplumunun topyekûn ulusal bir mücadelesi
şeklinde anlatılmakta; Yunan kimliği, düşmanda bile hayranlık uyandıran yüce bir varlık olarak tasvir edilmek-
tedir (Aktypĕs vd., 2009:145). Kitapların ilköğretim seviyesinde anlatımcı, ortaöğretim seviyesinde bilgilendirici
niteliği ön plandadır. İlköğretimde, destansı dil ve süslü ifadelerin yanı sıra duygusallıkla ve savaşa taraf olmayan-
ların ifadeleriyle harmanlanan güçlü bir ötekileştirme söz konudur ki; bu durum, Türk imgesini geçmişin hayaleti
olarak bugüne taşımaktadır.
6. Küçük Asya Felaketi (1919-1923)
“Küçük Asya/Anadolu Savaşı/Felaketi” ve “Batı Anadolu ve Pontus’ta Helenizm” başlıklarıyla karşımıza çıkan
ilgili konu, Yunanistan müfredatında altı
25
, dokuz
26
ve on ikinci
27
sınıflarda mevcuttur.
Öncelikle, Batı Anadolu ile Yunanistan arasındaki duygusal bağın, Antik Yunan’dan kaynaklandığı görülmekte-
dir. Bu duygusallık,
atalarımız da oralarda yaşamışlardı
bilgisinde gizlidir:
“Eskiden Helenizmin büyük bir bölümü Anadolu’da yaşıyordu. Orada, İyonya kıyılarında en büyük Helen şai-
ri Homeros doğmuştu. Aleksandros
28
yıllarında, Helen nüfusu artmıştı ve halkın çoğu Helence konuşuyordu.
Böylece, daha sonra kurulan Bizans İmparatorluğunda yoğun [bir] Helen etkisi görülmekteydi” (Aktypĕs vd.,
2009: 213).
Yunanların arzusu
tarihi vatanlarını
geri kazanmaktan kaynaklanmaktadır. Bu büyük arzuya karşın ders kitapları
vatan
hususuna temkinli yaklaşır ve “o zamanlar” ile bugün arasına kesin bir sınır çizer: “Helenizm, o zamanlar,
Megali İdea hayalinin gerçekleştirilme zamanının geldiğine inanıyordu.” (Aktypĕs vd., 2009: 221).
Üzerinde durulan bir diğer husus ise
tarihi vatanın
nüfusun yapısı ve burada yaşayan Yunanların konumudur:
“Müslüman[lar] nüfus[un] çoğunluğu[nu] teşkil etse de zengin ve iyi örgütlenmiş Helen-Ortodoks topluluğu
güçlü ve öncü bir mevcudiyete sahiplerdi. Osmanlı mercilerinde, başları -ileri gelenler ve din adamları- tara-
fından temsil edilirlerdi. Helenler sadece İzmir şehrinde çoğunluktaydılar (1912’de yaklaşık 400.000). Diğer
taraftan belli başlı şehirlerde de (Ayvalık, Aydın, Bursa) nüfus bakımından baskın olmasalar da önemli bir
varlığa sahiplerdi” (Loubĕ & Xifaras, 2009: 23-24).
“İzmir, Antik dönemden itibaren Helenizmin merkezi olmuştur. [İzmir’deki] Helen unsurunun sayısal üstün-
lüğü sebebiyle Türkler onu ‘Gavur İzmir’ olarak adlandır[maktadır]” (Koliopoulos vd., 2009: 92).
Batı cephesine dair ilk bilgi ise Yunanistan’ın Anadolu’ya çıkışı ile ilgilidir. Buna göre Yunanistan’a verilen İngi-
liz desteği, İngiltere’nin Çanakkale Boğazı’nda bulunan az sayıdaki Britanya gücüne yardımcı olması amacıyla
gerçekleştirilmektedir (Loubĕ & Xifaras, 2009: 100). İzmir’e çıkış eş zamanlıdır diğer bir deyişle “galip güçler”
birbirlerinden bağımsız olarak aynı zamanda “işgale”, Yunanlar ise “özgürleştirmeye” başlar:
25 288 sayfadan oluşan 6. Sınıf “Yeniçağda” kitabında ilgili konuya, “Trakya’nın ve Küçük Asya’da Helenizm” ve “Küçük Asya Savaşı” başlıkları
altında toplam 16 sayfa yer ayrılmıştır.
26 187 sayfadan oluşan 9. Sınıf “Yeniçağ ve Yakınçağ Tarihi” kitabında ilgili konuya, pek çok alt başlıktan oluşan “Küçük Asya Savaşı” bölü-
münde toplam 10 sayfa yer ayrılmıştır.
27 256 sayfadan oluşan 12. Sınıf “Yeniçağ ve Yakınçağ Dünya Tarihi” kitabında ilgili konuya “Paris Barış Konferansı (1919-1920)” ve “Küçük
Asya Savaşı (1919-1922)” başlıkları altında toplam 9 sayfa yer ayrılmıştır.
28 Büyük İskender.