153 / 514
Muhlis BAĞDİGEN, Seda YILMAZ
n
142
AB ile Ukrayna arasında imzalanması beklenen Ortaklık Anlaşması, Ukrayna’nın eski devlet başkanı Viktor Yanu-
koviç ve hükümeti tarafından söz konusu sebepler nedeniyle reddedilse de (Akdemir, 2014:71) Haziran 2014’te
anlaşmaya varılmıştır (ABTD, 2014).
AKP çerçevesinde AB’nin Gürcistan’la olan ilişkisine bakılacak olursa, 2006 yılında oluşturulan ve Ukrayna’yla
aynı süre olarak belirlenen üç yıllık Eylem Planı’nın gereklerini yerine getiren reform sürecini tamamlayan Gür-
cistan, Ortaklık Antlaşması yapmayı planlarken; AB, Gürcistan’ın Eylem Planı’nın gereklerini yerine getirmesinin
en az beş yıllık bir süreç gerektirdiğini düşünmekteydi. Bu bağlamda, AB nezdinde Gürcistan’ın istenilen reform-
ları gerçekleştirme konusunda Ukrayna’dan geri kaldığı söylenebilir (Kocamaz, 2007:82).
Aynı şekilde Gürcistan, AB ile Ukrayna’nın Eylem Planı’nda yer aldığı gibi bir Serbest Ticaret Anlaşması imzala-
mak istemekteydi. Ancak AB, Gürcistan ürünlerinin düşük kalitede olması sebebiyle ihracat sürecinde ve Gürcis-
tan ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalaması halinde iç pazarda problem yaşayacağını düşünmekteydi (Kocamaz,
2007:82).
İlerleyen dönemde ise AB, Gürcistan ile ticari ilişkilerine daha çok önem vermiş; AB pazarının Gürcistan’a açıl-
masını hedefleyen Kapsamlı Serbest Ticaret Bölgesi’nin oluşturulmasını hedeflemiştir. Projenin gerçekleşebilmesi
için ise Gürcistan’ın ülke ekonomik sisteminde kurumsal ve yasal düzenlemeler yapması öngörülmüştür (Çelik-
pala, 2012:25).
Gürcistan, Ukrayna’ya nazaran daha ağır ilerleyen sürece rağmen, Haziran 2014’te Ukrayna ile aynı anda AB ile
Ortaklık Anlaşması ve beraberinde Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Anlaşması imzalamıştır (ABTD, 2014).
4.3. Ukrayna ve Gürcistan’ın Ortaklık Anlaşması Yoluyla Edinecekleri Mali Kazanımlar
AB ile Ortaklık Anlaşması imzalayan ülkelerin ekonomik getirisi yaklaşık 500 milyonluk bir pazara ve 12,9 tril-
yon Avro’luk ekonomiye dâhil olmaktır. AB, Ortaklık Anlaşmaları ile uzun vadede anlaşma imzaladığı ülkelerde
yabancı yatırımların ve refahın artmasını öngörmektedir. (Özdal, 2013:5,15). AB, söz konusu ülkelerin istikrarlı
hale gelmesi amacıyla Bölgeyi yatırım için çekici hale getirmeye çalışmaktadır. (Çakır, 2010:9). AB pazarında fır-
satlar sunulması, Ukrayna’nın 2008’de Dünya Ticaret Örgütü’ne üyeliğinin gerçekleşmesinde de etkili olmuştur
(Akdemir, 2014:69).
Ortaklık Anlaşması ile aynı zamanda AB’nin, Ukrayna’ya gümrük uygulamaktan vazgeçeceği öngörülmüştür.
Bu doğrultuda, Ukrayna’nın 500 milyon Avro’luk bir yükten kurtulacağı da belirtilmektedir (Akdemir, 2014:72).
AKP kapsamındaki ülkeler, AB’ye uyum sağlamak adına gerçekleştirmeleri istenen reformlar karşılığında mali
yardımlarla desteklenmektedir. Ukrayna ve Gürcistan’a AKP kapsamında yapılan mali yardımlar dönemler itiba-
riyle Tablo 3’te görülmektedir (Tablo 3).
Tablo 3:
Dönemler İtibariyle AKOA Aracılığıyla Aktarılan Kaynak Miktarı (milyon €)
Ülke
2007-2010
2011-2013
Ukrayna
494
389
Gürcistan
120.4
208
Kaynak:
Ekonomi Bakanlığı, 2014c; EEAS, 2014b
AB, yardım programlarını mevcut koşullar doğrultusunda yapılandırarak doğu komşularına 2011-13 döneminde
“Doğu Ortaklığı ve İşbirliği Mali Aracı” vasıtasıyla 1 Milyar Avro’luk ek mali yardım sağlamıştır (İKV, 2012).
AKP’nin öncelikli amaçlarından biri istikrarın sağlanması ve Bölgelerdeki çatışmaların çözümü yoluyla güvenliğin
sağlanması olmasına rağmen ülkelerle yapılan planlarda ekonomi ve ticaret öne çıkmaktadır (Kocamaz, 2007:71).
AKP kapsamındaki ülkelerin çoğunluğunda kişi başına düşen gelirin yükselmesi, yatırımların ve dış ticaretin art-
ması ile AB ile ekonomik ilişkilerin sağlanması yoluyla ekonomik refahın arttığı söylenebilir (Ballı & Pehlivan,
2013:523).