97 / 514
Özcan SEZER, Tuğçe BAYRAM
n
86
1. Giriş
Küreselleşme, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve ulaşım olanaklarının gelişmesi ile birlikte kamu
hizmetlerinin sunum yöntemlerinde de önemli değişimler olmaktadır. Kamusal hizmetlerin sunumunda yeni
yöntemler ve araçlar geliştirilmektedir. Bu hizmetlerin sunumunda yerel yönetimler özellikle belediyeler giderek
ön plana çıkmaktadır. Yerel hizmetlerin yerel halka daha etkin ve kaliteli sunulması için yerel yönetimler gerek
ulusal düzeyde gerekse uluslararası düzeyde işbirliği içerisine girmektedirler. Bu işbirliğinin artırılmasında yerel
networklerin (ağların) da önemli rolü bulunmaktadır. Günümüzde yerel demokrasi, yerel kalkınma ve kentsel
yaşam kalitesi gibi söylemler yerel yönetimler arasındaki rekabeti artırmakta ve işbirliğinin geliştirilmesine katkı-
da bulunmaktadır.
Yerel yönetimler bütün dünyada kamu hizmetlerinin büyük çoğunluğunu üstlenmiş durumdadırlar. Bu nedenle
bazı durumlarda karşılaştıkları sorunlar bazen kendi örgütleri için üstesinden gelinemeyecek kadar büyük, bazen
de büyük bir örgüt ve kaynak ayrılmasına değmeyecek kadar küçük olabilir. Bu iki durum, yerel yönetimler ara-
sında işbirliği ve koordinasyon ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda belediyeler arasında metropol, bölge
ve ülke ölçeğinde koordinasyon ve işbirliği ihtiyacı artan ölçüde devam etmektedir. Yerel yönetimler, bilgi ve
uzmanlık gerektiren, tek tek yapıldığında kaynak ve zaman israfına neden olan hizmet alanlarında işbirliği ve
ortak çalışma yaparak (DPT, 1991:108) bazı sorunların üstesinden gelebilmektedirler.
Teknoloji, ulaşım ve iletişim araçlarındaki gelişmeler yerel yönetimlerin ulusal ve uluslararası düzeyde diğer
yerel yönetim ve kuruluşlarla bağlantılarını geliştirmiştir. Günümüzde birçok yerel yönetim ulusal ve uluslararası
düzeyde diğer kuruluş ve yerel yönetimlerle işbirliği ilişkilerini geliştirmekte, birbirlerinden uygulamalar ve yön-
temler konusunda karşılıklı bilgi alışverişinde bulunmaktadırlar.
Günümüzde kentlerin yönetiminden sorumlu olan yerel idarelerin kentin sadece fiziki gelişmesini sağlayan değil,
bunun yanı sıra ekonomik, sosyal, kültürel gereksinmelerini de karşılayan bir yapıda olması, sürdürülebilir bir
gelişme sağlanması gerekmektedir. Bu nedenle kent yönetimlerine önemli bir misyon yüklenmektedir. Kentlerin
kalkınması, kent halkının refahının artırılabilmesi için diğer yerel yönetim birimlerinden elde edilecek birikimle-
rin ve tecrübelerin önemi de büyüktür. Bu bağlamda ülke içerisinde belediye birlikleri ve ülkeler arasında ise yerel
yönetim ağlarından söz edilebilir.
2. Küreselleşme Sürecinde Yerel Yönetimler Arası İlişkilerin Önemi
Küreselleşme bilgi çağının en belirgin sonuçlarından birisidir. Zaman ve mekânın dönüşmesi ile birlikte ekono-
mik olsun veya olmasın insanları etkilemektedir. İletişim devrimi ve bilgi teknolojilerinin yaygınlaşması sonu-
cunda geleneksel sınırların önemi giderek azalmakta ve insanlar daha hızlı ve daha az maliyetle ilişki kurabilmek-
tedir. Bu ilişki ve etkileşimler insanların kültürel, ekonomik, sosyal ve siyasi yaşamlarını derinden etkilemektedir
(Al, 2002:90). Günümüzde yerel yönetimler, küreselleşme sürecinin etkisiyle birlikte tüm dünyada yaşanan kamu
yönetimindeki değişim ve reformlarla birlikte yeni bir yapılanma içerisindedirler. Yaşanan hızlı kentleşme süreci,
sürekli teknolojik gelişme, artan ve çeşitlenen hizmet beklentileri, halkın yönetime katılma sürecindeki gelişme-
ler yerel yönetimleri yeni arayışlara ve yönelişlere itmektedir. Dünyanın birçok ülkesinde kamu yönetimindeki
reformların en önemli ayağını yerel yönetim reformları oluşturmakta, yerel yönetimlere yetki devri ve desant-
ralizasyon politikaları ile birlikte halka en yakın yönetim birimi olarak yerel yönetimler ön plana çıkarmaktadır.
Günümüzde dünya ekonomisinde üretim temelinden hizmet temeline, ulusal temelden küresel temele, geniş
kapsamlı kamusal yükümlülükler anlayışından sınırlı kamusal yükümlülükler anlayışına doğru bir kayış dikkat
çekmektedir. Bunun sonucu olarak geleneksel endüstriler ileri teknoloji gerektiren endüstrilere dönüşürken ulus-
lar arası ekonomik ilişkiler ön plana çıkmakta, bölgesel ve yerel yönetimlerin ekonomik gelişme sürecinde daha
fazla sorumluluk ve rol yüklenme istekleri etkili olmaktadır (Tutum, 1994:27). Küreselleşmenin yarattığı baskı
ile birlikte devletler, toplumlararası bütünleşmelerle paralel giden devletin hareket alanının giderek daralması
nedeniyle, devletin önceliklerine ve toplumlararası yeniden yapılanmaya yön vermek amacıyla bölgesel işbirlik-
leri oluşturmaktadırlar (Kaizer, 2001:2-3). Özellikle Avrupa Birliği, kendi başına siyasal ve idari kapasiteye sahip
olmadığı için, politikaların uygulanmasında vatandaşa yakın olan ve kendi ulusal yönetim sistemlerinde önem-