81 / 514
Rafet EVYAPAN
n
70
olmuştur). ‘‘Ilık’’sıcak soğuk arası hoş anlamındadır ‘‘leka” kelimesi de kolay, hoş anlamındadır. ‘‘Dede’’, ‘‘dya-
do’’ dur. Nine anlamında Türkiye’nin bazı yörelerde kullanılan ‘‘ebe’’, “baba’’ olmuştur. Türkçedeki ‘‘baba’’,
Bulgarca’da “başta” dır. Asker evi anlamındaki “kışla” Bulgarcada ailenin oturduğu ev anlamında “kışta” dır
dır. Orta Asya’da bir göl adı olan ‘‘Baykal’’, Kırcali’de bir mahallenin adı iken Türkiye’de birçok kişini soyadı-
dır.
g) Bulgarlar Tuna’nın güneyine inip Balkanlara yerleştikten sonra Bizans’a saldırırken bir Türk boyu olan Avar
süvarilerini yanlarına aldıkları gibi zayıflama dönemlerinde ise Kumanlar ve Tatarlardan büyük yardımlar
görmüşler Osmanlı egemenliğine kadar bu şekilde ayakta kalabilmişlerdir (Vasary, 2008:27-109).
h) Osmanlı egemenliğinden bağımsızlığa kavuşuncaya kadar geçen 500 yıllık süre boyunca yerli halklar açısın-
dan istenmeyen nitelikte de olsa yaşanan birliktelik sonucunda evlilikler, din değiştirmeler, kültür ve kelime
alışverişleri olmuş, ortak müzik ortak mutfak oluşmuştur. Örneğin Bulgarcadan Osmanlıcaya hamut, haydut,
hayta, kaşkaval(kaşar olarak), pateka (patika olarak), kocuk (gocuk olarak) , dört beş demek olan çetiri pet
(çata pat olarak ve çat pat konuşmaktaki çat pat olarak )az sayıda kelime geçmesine karşılık onlarca kelime
Osmanlıcadan Bulgarcaya (diğer yandan Osmanlıcadan Yunancaya Yunancadan Osmanlıcaya...)geçmiştir.
Yunanlıların yanı sıra Bulgarların folklor oyunları ve kıyafetleri, Türkiye’nin Trakya ve Ege bölgelerindeki
folklor oyunları ve kıyafetlerin benzeridir. Bu oyunlar sırasında söylenen ‘‘hoppa’’haykırması da aynıdır. Çok
kısa süre önce Bulgaristan’da ölen bay Ganio (ki, bay Türkçedeki bay’dır. Ganio da Türkçede erkek ismi olarak
kullanılan Gani ismini Bulgarca versiyonu olabilir) Bulgaristan’ın Nasrettin hocasıdır veya Bektaşi babasıdır.
Bulgaristan’ın geçmişteki mimari yapısı, evlerin kapısından kapı tokmağına avlulardaki çeşmeye (Bulgarca’da
çeşmadır) penceresine, tavanlardaki ahşap oymacılığına kadar Anadolu’dakinin bir benzeridir. Nitekim
Plovdiv’in yokuş bir sokağında gezen bir Türk kendini Bursa’nın tarihi bir sokağında geziyor gibi algılar.
i) Birinci Dünya Savaşı sırasında bağımsız Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu ile Almanya öncülüğündeki aynı
tarafta yer almış ve Osmanlı imparatorluğu ile birlikte aynı acı sonuçları paylaşmıştır.
j) Ülkesini terk etmek zorunda kalan Bulgaristan’ın son kralı, Yunanistan veya Sırbistan’a gitmek yerine Türkiye
cumhuriyetini tercih etmiş Mısır’a gitmezden önce kısa bir süreliğine de olsa Türkiye’de yaşamıştır.
k) Sosyalist blok çökmezden önce Bulgaristan, NATO’nun karşı bloğundaki askeri pakt olan Varşova paktında
yer almışsa da günümüz itibariyle NATO’da dolayısıyla Türkiye ile aynı safta yer almaktadır. NATO askerleri
olarak Bulgar ve Türk askerleri şu anda Afganistan’da birlikte görev yapmaktadır.
l) Türkiye’nin AT bağlantıları deniz yolundan RO-RO taşımacılığı ile İzmir’den İtalya’nın Birindisi ve
İstanbul’dan Romanya’nın Köstence limanlarına yapılmak yerine karayolundan TIR taşımacılığı ile Bulgaris-
tan üzerinden yapılmaktadır. Önemi az da olsa demiryolu taşımacılığı da yine de Bulgaristan üzerinden ger-
çekleştirilmektedir. Başta Almanya olmak üzere çeşitli AT ülkelerinde işçi olarak çalışan Türkler, Türkiye’ye
gelişlerinde ve Türkiye’den dönüşlerinde Bulgaristan karayollarını kullanmaktadır. Bu şekilde Bulgaristan
Türkiye’nin karayolu ve demiryolu taşımacılıklarında Avrupa’ya açılan kapısı konumundadır.
m) Aşağıda da değinileceği gibi üniversite sınavını kazanamayan buna rağmen bir üniversitede okumak isteyen
Türk öğrencilerden binlercesi Bulgaristan’ın çeşitli üniversitelerini tercih etmekte ve bu üniversitelerde oku-
maktadır.
n) Yüz binlerce Türkçe konuşan Bulgar vatandaşı başta Kırcali olmak üzere Bulgaristan’ın çeşitli şehirlerinde
ve köylerinde yaşadığı gibi Bulgaristan’dan başta Bursa olmak üzere İstanbul, İzmir gibi Türkiye’nin bir kaç
şehrine göç etmiş Bulgaristan doğumlu yüz binlerce Türk de Türkiye’de yaşamaktadır. Bunların çoğu aynı
zamanda Bulgaristan vatandaşı(çifte vatandaş)olduğu için Bulgaristan seçimlerinde oy bile kullanabilmekte-
dir.
o) Gerek Bulgaristan’da yaşayan Türkçe konuşan Bulgar vatandaşları, gerekse Türkiye’ye Bulgaristan’dan göç-
müş Türkler, karşılıklı olarak Türkiye’den Bulgaristan’a Bulgaristan’dan Türkiye’ye akraba ziyareti vs neden-
lerle turistik seyahatler yapmaktadır. Öyle ki her gün sadece Kırcali’den İzmir’e en az 2, Bursa’ya en az 3
İstanbul’a en az 4 değişik firmanın otobüsleri (ayrıca Edirne’ye ve Çorlu’ya bir kaç minibüs) yolcu taşımakta,