1.Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu

394

1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu

Özet

Anayurtları Orta Asya’dan çıktıktan sonra tarihsel gelişmeler sonucu Balkanlardan Sibirya’nın en doğusuna kadar yayılan

Türklerin, Balkanlar hariç, Osmanlı döneminde ilişkide bulunduğu diğer Türk toplumlarının genellikle üç bölgede toplandığı

görülmektedir: Kafkasya, Türkistan ve Kırım. “Tatarlar” olarak anılan Kırım Türkleri, Kırım topraklarına, 9. ve 10. yüzyılda

gelmeye başlamışlardır. O tarihlerde “Kıpçaklar” olarak anılmakta, Rus kaynaklarında ise “Kumanlar” olarak geçmektedir. 12.

yüzyılın sonlarına doğru Altın Orda (Altınordu) devleti kurulmuştur. 14. Yüzyıl sonlarına kadar Altın Orda idaresindeki Kırım

Hanlığı’nın gerçek kurucusu Hacı Giray’dır. Kırım’ın Kefe ve Azak kıyılarındaki Ceneviz kolonilerini Osmanlı Sultanı Fatih,

1475’de Gedik Ahmed Paşa’yı bir donanma ile göndererek Osmanlı egemenliğine sokmuştur.

Çalışmanın amacı; günümüzde dünya gündeminde olması nedeniyle Osmanlı Devleti-Kırım Hanlığı arasındaki ilişkilere, Os-

manlı arşiv belgelerine dayanılarak kısaca değinmektir. Yöntem olarak, günümüz Türkçesine çevrilmiş olan Osmanlı arşivleri

kullanılmıştır. Arşivler devletlerin devamlılığını sağlayan temel kuruluşlardan olup, ulusal tarih ve kültürün gerçek kaynakları,

bütün sosyal ve insani bilim dallarının temel dayanaklarıdır. Bulgu olarak, üzerinde 1420 - 1783 tarihleri arasında aynı adla

anılan Türk Hanlığı’nın kurulmuş olduğu Kırım yarımadasının, günümüzde olduğu gibi, Osmanlı döneminde de çok önemli

bir konumda olduğu vurgulanmıştır. Sonuç olarak, Osmanlı Devleti’nin genelde bütün Türk dünyasının lideri ve merkezi olma

özelliğini taşıdığı, yaşanılan dönem koşullarında Avrupa ve Asya kıtaları boyunca bir Türk kuşağı oluşturduğu söylenebilir.

Anahtar Sözcükler:

Osmanlı Arşivi, Osmanlı Devleti, Kırım Hanlığı

Abstract

Turks spreading from their Homeland in Central Asia from Balkans to most eastern Siberia, except Balkans, during Ottoman pe-

riod their relationship with other Turkish society gathered in three regions in general: Caucasus, Turkestan and Crimea.“Tatars”

referred as Crimean Turks, began arriving to Crimean territory in 9th and 10th centuries. At that time, they were called ” Kip-

chaks” who referred as “Kumans” in Russian sources. Towards the end of 12th century, the “Golden Hord” state is established.

Crimean Khanate under the Golden Horde,until the end of 14th century, by the true founder called Hadji Giray.

Ottoman Sultan Fatih has sent Gedik Ahmet Pasha with an armada to Genoese colonies on the shores of the Crimean and Azov

Pan in 1475 were put under Ottoman rule. The aim of the study; because of agenda in the world today, is to mention the rela-

tionship between Crimean Khanate and the Ottoman State based of the documents in Ottoman archives, in briefly As a method,

Ottoman archives which has been translated into modern Turkish are used. Archieves are basic institutions of states are are

based on nation history and culture’s real sources are very basic foundation of science. In finding, the Crimean Khanate who was

establised in Crimean peninsula on the 1420-1783 as today is a pivotal position in Ottoman period. As a result, all the Turks of

Ottoman Empire in general, has the distinction of being the center of the world and the leader, said to constitute a Turkish genera-

tion throughout Europe and Asia continents.

Keywords:

Ottoman Archives, Ottoman Empire, Crimean Khanate

Öğr. Gör. Akif EMİROĞLU

Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, Türkiye,

Osmanlı Arşivlerine Göre Osmanlı Devleti ile Kırım

Hanlığı Arasındaki Siyasal İlişkiler

Political Relations Between Ottoman Empire and the Crimean

Khanate in Ottoman Archives