401 / 514
Ali KONAK, Gökhan OFLUOĞLU
n
390
sundaki isteksizliği doğal olarak Arnavutluk’un hem diğer Balkan ülkeleri karşısında hem de diğer dünya ülkeleri
karşısında hem Temel Gereksinimler hem Verimlilik Artırıcılar ve de hem de özellikle İnovasyon ve Gelişmişlik
Faktörleri açısından önemli ölçüde geride kalmasına neden olmuştur. 2013-2014 Küresel Rekabet Endeksi Rapo-
runda Arnavutlukta iş dünyasına yönelik en önemli sorunlar sırası ile rüşvet, finansmana erişim zorlukları, verim-
sizliğe neden olan bürokratik uygulamalar, vergi düzenlemeleri ve hırsızlık şeklinde ortaya çıkmış bulunmaktadır.
Bosna-Hersek’te ise, iş dünyasına yönelik olarak karşılaşılan en önemli sorunların 2008-2009 ve 2009-2010
dönemlerinde Devlet yönetimindeki istikrarsızlıklarında ve darbelerden kaynaklandığını ancak 2010 yılından
günümüze uzanan süreçte ise sürekli olarak finansmana erişimin, Bosna-Hersek açısından iş dünyasındaki en
önemli sorunu teşkil ettiği görülmektedir. Bu sorunların yanı sıra politik istikrarsızlıklar, vergi oranlarının yük-
sekliği, ve enflasyonda Bosna-Hersek’te iş dünyasına yönelik diğer önemli sorunları teşkil etmektedir. Bu sorun-
ların varlığına rağmen Bosna-Hersek, 2008 yılından günümüze kadar geçen süreçte Küresel Rekabetçilik Endek-
si, Temel Gereksinimler, Verimlilik Artırıcılar ve özellikle İnovasyon ve Gelişmişlik Faktörleri açısından diğer
Balkan ülkeri ile kıyaslandığından hızlı bir ilerleme süreci içerisinde olduğu gözlenmektedir. 2013-2014 Küresel
Rekabet Endeksi Raporunda Bosna-Hersek’te iş dünyasına yönelik en önemli sorunlar sırası ile Finansmana Eri-
şim, Politik İstikrarsızlık, Verimsiz Kamu Bürokrasisi, Devlet istikrarsızlıkları ve darbeler ile Enflasyon şeklinde
ortaya çıkmış bulunmaktadır.
Bulgaristan da iş dünyasında yine Arnavutluk ve Bosna-Hersek gibi ağırlıklı olarak rüşvet, finansmana erişimde
yaşanan zorluklar ve verimsiz kamu bürokrasisi gibi sorunlar yaşanmaktadır. Rüşvet ülkenin iş dünyasına yönelik
en önemli sorunu olarak ön plana çıkmış durumdadır. Finansmana erişimde yaşanan zorluklar ise 2009-2010
ve 2010-2011 yıllarına ait Küresel Rekabet Endeks Raporlarında en önemli sorun olarak ortaya çıkmış olsa da
sonraki yıllarda bu sorunun kısmen de olsa çözüldüğü ancak ülkenin iş dünyasına yönelik önemli bir sorunu
olarak kalmaya devam ettiği görülmektedir. Bu sorunların dışında verimsiz kamu bürokrasisi, vergi düzenleme-
leri, enflasyon ve alt yapı yetersizlikleri de ülkenin çözüme kavuşturması gereken diğer sorunları olarak dikkat
çekmektedir. Bütün bu eksiklik ve sorunlara rağmen Bulgaristan İnovasyon ve Gelişmişlik Faktörleri hariç olmak
üzere Küresel Rekabetçilik Endeksi, Temel Gereksinimler ve Verimlilik Artırıcılar Faktörler açısından diğer Bal-
kan ülkeleri ile kıyaslandığında nispeten iyi durumdadır ve sıralamada diğer Balkan ülkeleri ile karşılaştırıldığında
üst sıralarda yer almaktadır. 2013-2014 dönemine ait olmak üzere yayınlanan Küresel Rekabet Endeks Raporuna
göre Bulgaristan’ın iş dünyasına yönelik mücadele etmek zorunda olduğu sorunlar sırası ile rüşvet, finansmana
erişim sorunları, verimsiz bürokratik işlemler ve politik istikrarsızlıklar şeklinde sıralanabilmektedir.
Avrupa Birliği’ne katılımı ile birlikte çeşitli açılardan önemli gelişmelerin yaşandığı bir diğer Balkan ülkesi olan
Hırvatistan’da da iş dünyasına yönelik çözüm bekleyen önemli sorunların bulunduğu bir gerçektir. Bu sorunla-
rın başında ise kamu’nun verimsiz bürokratik uygulamaları gelmektedir. Yatırımlar önündeki gereksiz ve zaman
kaybettirici Bürokratik uygulamalar yerli ve yabancı yatırımcıların ülkede yatırım yapma isteğinin önündeki en
önemli engeli teşkil etmekte ve ülke kalkınmasının önündeki en önemli engel olarak dikkat çekmektedir. Hırva-
tistan da iş dünyasına yönelik olarak yaşanan bürokratik sorunları, rüşvet, politik istikrarsızlıklar ve vergi oranla-
rının yüksekliği takip etmektedir. Bu sorunların varlığına rağmen Hırvatistan, Temel Gereksinimler ve Verimlilik
Artırıcılar Faktörler açısından Balkan ülkeleri içerisinde iyi bir konumda olmakla birlikte İnovasyon ve Geliş-
mişlik Faktörleri açısından oldukça gerilerde kalmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan son
raporda, Hırvatistan da sırası ile verimsiz bürokratik uygulamaların daha önceki yıllarda olduğu gibi ülkenin iş
dünyasına yönelik en önemli sorunu olduğu, bu sorunu rüşvet, politik istikrarsızlıklar, vergi oranlarının yüksek-
liği ve iş gücüne yönelik kısıtlayıcı düzenlemelerin takip ettiği gözlenmektedir.
Yunanistan’da aynı Hırvatistan gibi son yıllara kadar iş dünyasında, verimsiz bürokratik uygulamalara yönelik
düzenlemelerle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Yayınlanan son küresel Rekabet Endeks Raporunda ise verim-
siz bürokratik uygulamaların yerini finansmana erişim zorluklarının aldığı görülmektedir. Ülkedeki bu sorunla-
rın yanında, kısıtlayıcı işgücü düzenlemeleri, rüşvet, vergi düzenlemelerindeki çarpıklıklar ve özellikle son yıllar-
da yaşanan politik istikrarsızlıklar iş dünyasına yönelik en önemli sorunlar olarak ön plana çıkmış durumdadır.
Ülkedeki politik istikrarsızlılar, ekonomiyi önemli ölçüde olumsuz etkilemiş durumdadır. Politik istikrarsızlıklar,
yerli ve de özellikle yabancı sermayenin ülkeye gelip yatırım yapmasının önündeki en önemli teşkil etmiş, bu