341 / 514
Nihat ALTUNTEPE, Fatime Gül OKTAY
n
330
Toplam madencilik kamu sektöründe idari ve diğer işlerde çalışanların, tüm çalışanlara oranı yaklaşık olarak %16
civarında olmaktadır. Oysa özel sektör de bu oran yaklaşık olarak %7 civarındadır. Belirtilen bu rakamlar, maden-
ciliğin kamu sektöründe gereğinden fazla üretim dışı personel barındırdığını göstermektedir (Alp vd., 1995:321).
Madencilik ve madenciliğin alt sektörü olan kömür ve linyit çıkarılması sektöründe çalışanların yaş dağılımı-
na bakıldığında; 2012 sonu itibariyle kömür ve linyit çıkarılması sektöründe istihdam edilen 49,8 bin çalışanın
%4,2’si 15-19 yaşları arasında yer aldığı görülmektedir (Şekil 2) (Tepav Maden Sektörü Raporu).
15-19 yaş arasındaki %4,2’nin 0.3 puanı 15 yaşındakiler, 0.7 puanı 16 yaşındakiler, 0.6 puanı 17 yaşındakiler, 1.8
puanı 18 yaşındakiler ve 0.8 puanı 19 yaşındakilerden oluşmaktadır. Bu ise kömür veya linyit çıkaran işçilerin
164’ünün 15 yaşında, 334’ünün 16 yaşında, 274’ünün 17 yaşında, 916’sının 18 yaşında ve 388’inin 19 yaşında
olduğunu göstermektedir. İstatistiklere bakıldığında çalışma koşulları çok ağır olan ve çocuk çalıştırmanın yasak
olduğu bu sektörde, çocuk işgücünün yoğun olarak istihdam edildiği görülmektedir.
2. Ampirik Analiz ve Bulgular
Çalışmanın temel amacı; maden sektöründe istihdamı etkileyen unsurların incelenmesidir. Bu amaçla oluşturu-
lan modelde; Maden Sektörü İstihdam Edilenler (MSIST), bağımlı değişken olarak ele alınırken; Maden Sektö-
rü GSYİH Payı (MSGSYIH), Maden Sektörü Yabancı Sermaye Girişi (MSFDI), Maden Sektörü İhracat Miktarı
(MSIHR)bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Modeli oluşturan veriler TUİK, TCMB, ilgili diğer kaynaklardan
toplanmıştır. Çalışma 2002 ile 2013 yıllarını kapsamaktadır.
2.1. ADF Birim Kök Testi
Çalışmada; 2002-2013 yıllarına ait yıllık verilerden hareketle Vektör Otoregresif Modellerle (VAR) çözüm yapıl-
mıştır. Ele alınan değişkenlerin zaman serisine bağlı oldukları için, öncelikle serilerin durağan olup olmadıkları
test edilmiştir. Yapılan bu analiz Gretl programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Değişkenlerin düzey ve farkları
için yapılan analiz Tablo 7’de gösterilmiştir.
Şekil 2:
Kömür ve Linyit Çıkarılması Sektöründe Çalışanların Yaşlara Göre Dağılımı, 2012
Kaynak:
TÜİK Raporu, 2013