338 / 514
Madencilik Sektöründe Vektör Otoregresif Model ile İstihdamı Etkileyen Unsurların Analizi
327
n
Zengin maden rezervine rağmen sektörde ithalat, ağırlıklı olarak devam etmektedir. Bu konumda net maden itha-
latçısı olan Türkiye’de, özellikle kömür ve demir madenlerinin ithalatı yapılmaktadır. Dünya madencilik pazarın-
da rekabet açısından ise Türkiye’de özellikle bor madeni dikkat çekmektedir (Alp vd., 1995:319).
Dünya maden ve Türkiye maden rezervleri karşılaştırıldığında bor madeninin dünyaya oranla çok daha fazlasının
Türkiye’de çıkarıldığı görülmektedir. Teknoloji açısından büyük önem taşıyan bor madeninin nerdeyse yüzde
yüzü ihraç edilmektedir(Tablo2).
Tablo 2:
Türkiye Maden Rezervlerinin Dünya Rezervleriyle Karşılaştırılması
Maden
Dünya (Bin ton)
Türkiye (Bin ton)
Bor (B
2
O
3
)
1.021.000
3.052.568
Linyit
390.000.000
8.000.000
Trona
24.236.000
836.283
Krom
3.500.000
26.000
Demir
150.000.000
113.000
Bakır
341.000
1.462
Boksit
28.047.000
68.910
Taş kömürü
650.000.000
1.100
Fosfat
34.000,000
70.500
Kaynak
: Min. Com. Sum
Yurdumuz, karmaşık jeolojisi ve tektoniğinin sonucu olarak çok çeşitli maden kaynaklarına sahiptir. Ancak, bu
karmaşık jeoloji ve tektonik yapı, aynı zamanda maden yataklarımızın küçük boyutlu ve çok parçalı olmasının da
bir nedenidir. Çeşitlilik açısından dünyanın zengin ülkelerinden biri olmamıza karşın, gerek toplam rezerv yönüyle
gerekse tek tek yatak boyutları kıyaslandığında ülkemizin geri sıralarda yer aldığı görülmektedir
(mta.gov.tr.)
Tablo 3:
Yıllara Göre Maden İthalatı
Yılla
r
Toplam İthalat (Milyon USD) Maden ithalatı(*) (Milyon USD)
Yüzde (2/1)
2000
54.502
900.7
1.7
2001
41.399
500.4
1.2
2002
51.553
998.9
1.9
2003
69.340
1.255
1.8
2004
97.540
1.625
1.7
2005
116.774
2.181
1.9
2006
139.576
3.094
2,0
2007
169.987
3.530
2.1
2008
202.000
4.541
2.2
2009
140.775
4.247
3.0
2010
185.900-
5.2
2.8
2011
240.833-
6.4
2.6
2012
236.537
5.7
2.1
2013
242.900
----
-----
Kaynak:
Ernst Young, 2012; *Ham petrol ve doğalgaz hariç