457 / 514
Ertuğrul YILDIRIM, Neslihan KARAKOÇ
n
446
Romanya ise petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip bir ülke olmasına rağmen, rezervlerinin azalmasına ve yurtiçi
talebin artmasına bağlı olarak, hem petrol ve doğal gaz üretimi azalan bir seyir izlemekte hem de enerji ithalatı
artmaktadır. Ülkenin enerji arzının yaklaşık %79’u petrol, doğal gaz ve kömürden oluşmaktadır. Ayrıca Romanya
enerji güvenliğini sağlayabilmek adına yerli kaya gazı üretimi için çaba göstermektedir.
Rusya ise zengin petrol, doğal gaz ve kömür rezervlerine sahiptir. Ülke dünyanın ikinci en büyük doğal gaz ve
üçüncü en büyük petrol tedarikçisi konumundadır. Zengin kömür yataklarına sahip olmasına rağmen, üretimi
sınırlıdır. Yurtiçi enerji arzı ise %90’lık payla kömür, doğal gaz ve petrole dayanmaktadır. Yurtiçine arz edilen
kömürün %55, petrolün 2.25 katı ve doğalgazın %40’ı kadarı ayrıca ihraç edilmektedir. Bununla birlikte ülkede
nükleer enerji üretimi de mevcuttur.
Yukarıdaki veriler bir bütün olarak değerlendirildiğinde dünya genelinde olduğu gibi Karadeniz bölgesindeki
ülkelerin birincil enerji arzı içerinde fosil yakıtların ağırlığının çok yüksek olduğu görülmektedir. Rusya dışındaki
diğer ülkeler enerjide dışa bağımlı durudadırlar. Özellikle Türkiye’nin ithalat bağımlılığı diğer ülkelere göre daha
yüksektir. Bu bağlamda ülkelerin enerji arz güvenliğinin risk altında olduğunu söylemek doğru olacaktır.
Türkiye, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya ve Ukrayna’nın yerli kaynakları sınırlı olduğu için enerji arz güvenliği-
ni sağlamak için hem tüketilen enerji kaynakları arasında hem de enerjinin ithal edildiği ülkeler arasında çeşitliliği
artırması gerekmektedir. Bu doğrultu da ülkeler rezerv araştırmalarına, alternatif enerji kaynaklarına yönelen,
enerji verimliliğini artıran ve tasarruf sağlayan politikalara yönelmektedir. Ayrıca enerji arz yolları ve enerji teda-
rikçileri çeşitlendirilmeye çalışılarak enerji arz güvenliği sağlanmaya çalışılmaktadır.
5. Karadeniz Ülkelerinde Enerji Arz Güvenliği
Bu çalışmada Türkiye, Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya ve Ukrayna’nın enerji arz güvenliği araştırılmasına
rağmen veri sınırlılığı ilgili ülkelerin tamamı incelenememiştir. Özellikle uluslararası enerji güvenliği risk
indeksi
Şekil 5:
Romanya’nın Enerji Arz ve İthalat Görünümü
Şekil 6:
Rusya’nın Enerji Arz ve İthalat Görünümü