162 / 514
Türkiye’nin Komşu ve Çevre Ülkelerle Dış Ticaret Stratejisi Çerçevesinde Karadeniz ve Balkan Ülkeleri İle Dış Ticaret Performansı
151
n
Türkiye’nin 2000 ve sonrası döneme ait toplam ihracatı, komşu ve çevre ülkelere olan ihracatı, Balkan ülkelerine
ihracatı, Karadeniz ve Balkan ülkelerine ihracatı ile Karadeniz Ekonomik İşbirliği üyesi ülkelere olan ihracatına
ilişkin değerler Tablo-3’de yer almaktadır.
Tablo 3:
İhracat Rakamları
Seriler /
Yıllar
Toplam İhracat
(milyar $)
KÇÜ’ye İhracat
(milyar $)
BÜ’ye İhracat
(milyar $)
KBÜ’ye İhracat
(milyar $)
KEİÜ’ye
İhracat
(milyar $)
2000
27,8
6,9
1,4
2,4
2,5
2001
31,3
8,1
1,5
2,9
2,9
2002
36,1
9,3
2
3,6
3,6
2003
47,3
13,5
3,1
5,1
5
2004
63,2
18,9
4,2
6,9
6,8
2005
73,5
24,1
5,3
8,8
8,6
2006
85,5
29,4
7,1
11,8
11,6
2007
107,3
40,4
10,4
17,3
16,8
2008
132,0
56,6
11,5
21,2
20,9
2009
102,1
42,9
7,4
12,4
12,3
2010
113,9
49,1
7,5
14,2
14,5
2011
134,9
57,2
8,4
17,2
17,8
2012
152,5
75,3
7,8
17,5
18,8
2013
151,8
71,4
8,5
18,9
20,4
Kaynak:
TÜİK
Grafik–1’de 1994–2013 dönemi arasında Türkiye’nin bu çalışmanın alanını oluşturan ülke gruplarına gerçekleş-
tirdiği ihracatta yaşanan değişim oranları yer almaktadır. Genişletilmiş şekli ile 2003 yılında uygulanmaya başla-
nan KÇÜ stratejisi kapsamındaki ülkelere yapılan ihracatta yaşanan değişimi daha iyi gösterebilmek için oluştu-
rulan grafikte, 2003 öncesi ve sonrası olarak iki bölümlü bir inceleme yapılabilir.
Grafik–1’e bakıldığında 1994 yılından 1998 yılı 1. çeyreğe kadar geçen dönemde BÜ’ye, BKÜ’ye, KEİÜ’ye ve genel
olarak KÇÜ’ye yapılan ihracatta yaşanan artışın, KÇÜ hariç tüm dünya ülkelerine gerçekleştirilen ihracatta yaşa-
nan artıştan fazla olduğu görülmektedir. 1998 yılı 1. çeyrek dönem ile beraber özellikle Rusya ve Asya krizlerinin
etkileri ile gelişmekte olan ülkeler pazarlarında daralma yaşanmıştır. Bu durumun da etkisinin olabileceği bu
dönemde 2000 yılı 2. çeyreğe kadar BÜ’ye, BKÜ’ye, KEİÜ’ye ve genel olarak KÇÜ’ye yapılan ihracatta yaşanan
artış, KÇÜ stratejisi kapsamındaki ülkeler hariç tüm dünya ülkelerine gerçekleştirilen ihracatta yaşanan artışın
gerisinde kalmıştır. Bu döneminin ardından 2008 yılı 3. çeyreğe kadar BÜ’ye, BKÜ’ye, KEİÜ’ye ve genel olarak
KÇÜ ülkelerine yapılan ihracatta yaşanan artış, KÇÜ stratejisi kapsamındaki ülkeler hariç tüm dünya ülkelerine
gerçekleştirilen ihracatta yaşanan artıştan fazla gerçekleşmiştir. Sonraki dönemde ise ihracatın dalgalı bir perfor-
mans seyrettiği görülmektedir.
Türkiye’nin 2000 ve sonrası döneme ait toplam ithalatı, komşu ve çevre ülkelerden ithalatı, Balkan ülkelerinden
ithalatı, Karadeniz ve Balkan ülkelerinden ithalatı ile Karadeniz Ekonomik İşbirliği üyesi ülkelerden ithalatına
ilişkin değerler Tablo-4’de yer almaktadır.