1.Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu

100

1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu

1. Giriş

1980’li yıllardan itibaren, küreselleşme süreciyle birlikte dünya genelinde uygulamaya konulan neo-liberal politi-

kaların etkisiyle, dış ticaret ve sermaye hareketlerinin önündeki engellerin ortadan kaldırılması, özellikle gelişmiş

ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru sermaye hareketlerinin artmasına neden olmuştur. Gelişmiş ülkeler

sermayelerini karlı gördükleri gelişmekte olan piyasalara yönlendirirken, gelişmekte olan ülkeler kalkınmanın

finansmanı için gerekli gördükleri bu kaynakları çekme çabası içine girmişlerdir. Diğer taraftan artan dış ticaret ve

uluslararası sermaye hareketlerinin önündeki engellerin kaldırılması birçok gelişmekte olan ülkede cari açıklara

neden olmuş, bu açıkların finansmanında yine uluslararası sermaye girişleri önemli bir tercih haline gelmiştir.

Özet

Son yıllarda, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde en çok tartışılan ekonomik konuların başında cari açık problemi gelmektedir.

Özellikle, 1980’li yıllardan itibaren dış ticaret ve uluslararası sermaye hareketlerinin önündeki engellerin kaldırılması gibi etken-

ler cari açığın hızla artmasına sebep olmuştur. Türkiye ekonomisinde cari açığın finansmanı önemli ölçüde dış borçlanmayla

(özellikle kısa vadeli) sağlandığından, cari açığın sürdürülebilmesi açısından dış borçlanma oldukça önemlidir. Bu çalışmada,

1980-2013 dönemi için Türkiye’de cari açık ve dış borç arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Granger nedensellik testi

kullanılarak yapılan analiz sonuçlarına göre, dış borç ve cari açık arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Sözcükler:

Cari Açık, Dış Borç, Nedensellik, Türkiye

Abstract

In recent years current deficit has been one of the most argued economic problems in developing countries like Turkey. Especially,

the facts like removing the barriers of the foreign trade and international capital movements in 1980s have given rise to a fast

increase in current deficit. Due to the fact that financing of the current deficit is significantly carried out by the foreign debt (espe-

cially short term) external borrowing is very important factor in terms of sustainability of current deficits. This study investigates

the causality between current deficits and foreign debts in the period 1980-2013. According to the Granger causality test results,

bidirectional causality is found between current deficits and foreign debt.

Keywords:

Current Deficit, Foreign Debt, Causality, Turkey

Prof. Dr. Hamza ÇEŞTEPE

Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Zonguldak, Türkiye,

Arş. Gör. Uğur URSAVAŞ

Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Zonguldak, Türkiye,

Arş. Gör. Erdem GÜDENOĞLU

Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Zonguldak, Türkiye,

Türkiye’de Cari Açık ve Dış Borç Arasındaki

Nedensellik İlişkisinin Analizi

The Analysis of Causality Between Current Deficit and

Foreign Debt in Turkey