104 / 514
Yerel Yönetimler Arası İşbirliğini Geliştirmede Yerel Ağların Önemi
93
n
Yerel yönetimler arasında işbirliğinde “kardeş kent” uygulamaları en çok üzerinde durulan konulardandır. Bal-
kan ülkelerinden Arnavutluk, Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ gibi ülkelerinde de dâhil olduğu 30’u
aşkın ülkenin üyesi bulunduğu Avrupa Belediyeler ve Bölgeler Konseyi (CEMR), yerel ve bölgesel yönetimlere
ve demokrasiye dayanan birleşik Avrupa’nın oluşturulmasına çalışmaktadır. CEMR, kendi kardeş şehirler ağını
geliştirmiştir. Günümüzde Avrupa’da 26.000 kardeş şehir projesi mevcuttur. Bu bağlamda CEMR, yeni küresel bir
teşkilat olan Birleşik Kentler ve Yerel Yönetimler Kuruluşu’nun Avrupa ayağını oluşturmaktadır.
5. Yerel Yönetimler Arası İşbirliği ve Yerel Yönetimler Arası Ağların Gelişmesine Etki Eden Uluslar Arası
Düzenlemeler
5.1. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı
En genel ifade ile bu Şart’a imza koyan ülkeler, Kanunun koyduğu sınırlar içerisinde hareket ederek, kendi sorum-
lulukları altında, yerel halkın çıkarlarına uygun olarak kamusal işleri düzenleyip yönetme yetkisine sahip olmak-
tadırlar. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nın 10. Maddesine göre, yerel yönetimler yetkilerini kullanırken,
ortak ilgi alanlarındaki görevlerini yerine getirebilmek amacıyla, başka yerel yönetimlerle işbirliği yapabilecek-
ler ve kanunlar çerçevesinde birlikler oluşturabileceklerdir. Aynı maddenin 2. Fıkrasına göre, her devlet, yerel
yönetimlerin ortak çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi için birliklere üye olma ve uluslararası yerel yönetim
birliklerine katılma hakkı tanınması sağlanacağı ifade edilmektedir. 3. Fıkraya göre, yerel yönetimler kanunlarla
öngörülebilecek şartlar dâhilinde başka devletlerin yerel yönetimleri ile işbirliği yapabilmelidir.
5.2. Avrupa Kentsel Şartı
17-19 Mart 1992 tarihleri arasında gerçekleşen Avrupa Konseyi Avrupa Yerel Yönetimler Konferansı’nda kabul
edilmiştir. Şart, ulusal yönetimlerin değil, yerel yönetimlerin imzasına açılmıştır. Avrupa Kentsel Şartı çerçevesin-
de hazırlanan “Avrupa Kentsel Haklar Bildirgesi” de, kentte yaşayan bireylerin günlük yaşamlarında karşılaştığı
sorunlar konusundaki haklarını dile getiren bir belgedir. Güvenlik, sağlıklı çevre, istihdam, konut, sağlık, trafik,
spor, kültürlerarası kaynaşma, nitelikli mimari ve fiziksel çevre, katılım, ekonomik kalkınma, sürdürülebilir kal-
kınma, doğal kaynaklar ve değerler, bireysel gelişim, belediyeler arası işbirliği, mali kaynak, eşitlik gibi konuların
ele alındığı belge, Avrupa Kentsel Şartı’nda ortaya konan ilkelere dayanmaktadır. Avrupa Kentsel Şartı’nın en
temel iki ilkesi “işbirliği” ve “dayanışma” dır. Şart’ta kentsel yaşam kalitesini artırabilmek için yerel yönetimler ve
kent sakinleri arasında kentlerin sorunlarını yakından tanımak ve yerel halkı karar verme süreçlerine katmak için
tümAvrupa kentleri arasında “işbirliği” ve “dayanışma ilkelerini gerekli görmektedir (Pektaş & Akın, 2010:27-28).
5.3. Yabancıların Yerel Düzeyde Kamu Hayatına Katılma Sözleşmesi
5 Şubat 1992 tarihinde Strazburg’da Avrupa Konseyi’ne üye olan ve olmayan devletler için imzaya açılan Sözleşme
yürürlüğe girebilmesi için asgari 4 üye devletin onaylaması koşulu 1.5.1997 tarihinde gerçekleşince resmen yürür-
lüğe girmiş olup Eylül 2011 itibariyle 8 ülke tarafından onaylanmış, 5 ülke tarafından ise imzalanmış ancak henüz
onaylanmamıştır. Sözleşme’nin amacı, temel insan haklarına dayalı olarak, ekonomik ve sosyal gelişmeyi de göz
önünde bulundurarak, yabancıların, vatandaşın yerel düzeyde sahip olduğu haklara sahip olmalarını ve bu yolla
yabancıların yerel topluluklarla bütünleşmesini sağlamaktır (Köşger, 2011: 50-51).
5.4. Avrupa Yerel Topluluklar veya Yönetimler Arasında Sınır Ötesi İşbirliği Çerçeve Sözleşmesi
Bu Sözleşme Eylül 2011 tarihi itibariyle 37 ülke tarafından onaylanmıştır. Türkiye bu Sözleşmeyi 12.10.2001 tari-
hinden itibaren geçerli olmak üzere onaylamıştır. Bu Sözleşme ile, Türkiye’nin diplomatik ilişkisi bulunan ülkele-
rin yerel yönetimleri ile kurulacak işbirliği bakımından ve sadece Türkiye’deki özel idareler, belediyeler, köyler ve
bu amaçla kurulmuş mahalli idare birliklerinde geçerli olmak kaydıyla uygulanacağı belirtilmiştir.
Avrupa Yerel Topluluklar veya Yönetimler Arasında Sınır Ötesi İşbirliği Çerçeve Sözleşmesi Balkan ülkeleri ve
Türkiye açısından önem arz etmektedir. Ulusal sınır bölgelerinin her iki tarafındaki belediye ve bölge yönetimleri
arasında işbirliğini öngören ve sınırlarda bölgesel planlama, ekonomik kalkınma ve çevre korunması gibi model
düzenlemeleri içeren Sözleşme, sınır ötesi bölgelerde hayati bir rol oynayacak yeni bir yapının temel taşı olarak
tasarlanmıştır. Sözleşmede belirtilen ilkelere bakıldığında, sınırın her iki yanındaki komşuluk ilişkilerini ve yerel