302 / 514
Romanya’da Neo-Liberal Gelişmelere Bağlı Demokratikleşme Reformları: Romanya Ombudsmanı Örneği
291
n
mektedir (Criste, 2014:60). Ancak Romanya’da ombudsman, Romanya vatandaşı olmalı ve Anayasa Mahkemesi
hakimleri gibi tamamıyla benzer yeterliliklere sahip olmalıdır (Stern, 2008:359).
3.2. Romanya Ombudsmanlık Kurumu İle İlgili Uygulamaya Yönelik Bilgiler: İşlevsel Yönler
Romanya’da her vatandaş, ombudsmanlık kurumuna kamu yönetimleri karşısında uğramış olduğu bir haksızlık
karşısında başvuruda bulunabilmektedir (Stern, 2008:360). Romanya Ombudsmanlık Kurumu, vatandaşlardan
gelen şikâyetleri, postayla telefonla e-maille ve bizzat kuruma yapılan başvurular ile almaktadır (Hossu & Dragoş,
2013:68). Dolayısıyla ombudsmana ulaşım son derece kolay ve hızlıdır. Diğer yandan Romanya Ombudsman-
lık Kurumu, resen (kendiliğinden) ve kendisine ulaşan şikâyet başvuruları ile harekete geçebilmektedir (Demir,
2002:159). Bu bağlamda ombudsmanlık kurumunun kamu yönetiminin herhangi bir uygunsuz hareket ve duru-
munda vatandaşlardan gelecek şikayetleri beklemeden kendiliğinden harekete geçme yetkisi vardır.
Romanya’da ombudsmanlık kurumuna gelen şikâyetler yazılı olmalı (Mairana, 2008) ve şikâyet edilen konu, isim
ve şikâyetin memurlar mı yoksa kamu yönetimi ile ilgili olduğu açıkça ifade edilmelidir (Stern, 2008:360). Benzer
şikâyetler alınması durumunda ilgili şikâyetler, ombudsman tarafından birleştirilebilir (Mariana, 2008). Ayrıca
Romanya’da ombudsmanlık kurumuna şikâyetler, bir yıldan daha önceki zamanı kapsayan konularda yapılma-
malıdır (Mariana, 2008; Hossu & Dragoş, 2013:68). Ancak ombudsman, kendi inisiyatifini kullanarak önem arz
eden konularda daha önceki yıllarda yaşanmış şikayet konuları ile de ilgilenebilmektedir (Stern, 2008:361).
Romanya Ombudsmanlık Kurumu’nun her türlü kamusal nitelik taşıyan belge ve bilgilere erişim hakkı olduğu
gibi ombudsmanlık kurumu, kamu yönetimlerinin de katılımıyla toplantılar düzenleyebilmekte ve şikâyet dos-
yalarının çözüme kavuşması için kamu yönetimi görevlilerinden gerekli bilgileri isteyebilmektedir (Popescu-
Slăniceanu & Enescu, 2013:159; Stern, 2008:361; Criste, 2014:61; Cliza, 2011:167; Mariana, 2008).
Romanya Ombudsmanlık Kurumu, bir şikâyet eline ulaştığı zaman tüm kabul edilebilirlik şartlarının sağlanması
durumunda şikâyeti analiz etmeye başlamaktadır (Hossu & Dragoş, 2013:68). Bunun için taraflardan ilgili bel-
ge ve bulguları toplamaktadır. Romanya Ombudsmanlık Kurumu, şikâyet incelemesi sonrasında varmış olduğu
sonuçlara dayalı olarak, kendisine ulaşan şikâyeti haklı bulursa, şikâyete sebep olan kamu yönetimine yapmış
olduğu aksaklığın düzeltilmesi için bildirimde bulunmaktadır (Stern, 2008:361; Hossu & Dragoş, 2013:69). Bunun
için ilgili idareye söz konusu aksaklığa neden olan düzenlemenin iptal edilmesini veya reform edilmesini önere-
bilmektedir (Cliza, 2011:167; Popescu-Slăniceanu & Enescu, 2013:160; Mariana, 2008). Eğer ilgili kamu yönetimi
tarafından ombudsmana 30 gün içerisinde bir bildirim gelmezse ombudsman konuyu ilgili idarenin hiyerarşik
üstüne bildirebilmektedir (Criste, 2014:61; Mariana, 2008; Hossu & Dragoş, 2013:69). Bu bildirimden sonra om-
budsman, 45 gün içinde zorunlu olarak konunun dikkate alınmasını isteyebilir (Cliza, 2011:167; Mariana, 2008).
Romanya Ombudsmanlık Kurumu, her yıl eylem ve faaliyetlerine ilişkin olarak Parlamento’nun her iki kanadına
(Popescu-Slăniceanu & Enescu, 2013:161) yıllık bir rapor sunmaktadır (Cliza, 2011:166; ROMÂNIA Avocatul Po-
porului, 2014; Hossu & Carp, 2013:83). Bunun yanı sıra ombudsmanlık kurumu, yıl içerisinde belirlemiş olduğu
alanlara veya aksaklıklara yönelik özel raporlar da yayınlayabilmektedir (Stern, 2008:362; Balan & Varia, 2010).
Romanya Ombudsmanlık Kurumu’nun sahip olduğu yetki ve görevlere bağlı olarak yasaların anayasa uygunluğu-
nun sağlanmasında önemli bir rolü vardır (Varia, 2011:880; Reif, 2004:158). Bu özelliği ile de Romanya Anayasa
Mahkemesi’ne yardımcı olmaktadır (Gagu, 2014:145-146; Valea, 2014:100).
Romanya Ombudsmanlık Kurumu, medya ile iyi ilişkiler içerisinde bulunmakta ve Parlamento’yu da destekle-
mektedir (Hossu & Carp, 2013:77; Popescu-Slăniceanu & Enescu, 2013:160; Mariana, 2008). Bu çerçevede om-
budsmanlık kurumu, yıl içerisinde inceleme ve gözlemler yapmış olduğu kamusal ve özel alana ilişkin uygulama
pratiklerinde yasama organı tarafından yeni bir yasa taslağının hazırlanması sürecinde de yardımcı olabilmektedir
(Reif, 2004:158). Bu şekilde de yıl içerisinde devlet ve diğer kamusal organların eylem ve faaliyetlerinin düzeltil-
mesi hakkında yasama organına tavsiyeler verebilmektedir (Balan & Varia, 2010). Bu durum ise Romanya’da
ombudsmanlık kurumunun Parlamento ve medya ile iyi ilişkileri sayesinde siyasi ve kamuoyu denetimine büyük
katkılar sağladığı söylenebilmektedir. Bu sayede de ombudsmanın denetim süreci ve sonuçlarına ilişkin etkinlik
ve verimlilik düzeyi artmaktadır.