1.Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu

274

1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu

1. Giriş

2. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle beraber yarım asra yakın bir süre boyunca uluslararası sistem çift kutup-

lu dünya düzeni şeklinde dizayn edilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyet-

ler Birliği (SSCB)’nin önderlik ettiği kutuplaşma uluslararası sistemde son derece önemli bir ulusal/uluslararası

güvenlik sorunsalını da beraberinde getirmiştir. Her iki tarafın da yıkıcı etkilere sahip nükleer silahlara sahip

olması ve bu silahların kullanıldığı takdirde dünya üzerinde telafi edilemeyecek yıkıcı sonuçlar doğuracağının

bilinmesi, tarafları sıcak çatışmaya girmekten alıkoyan en önemli neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak,

uluslararası ilişkilerde dehşet dengesi olarak tabir edilen bu

status quo

kutupların yoğun bir silahlanma yarışına

girmesini önleyememiş ve tam aksine batı bloğu Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ve doğu bloku ise

Varşova Paktı (VP) şemsiyesi altında askeri örgütlenmelerini kurmuşlardır.

Özet

Uluslararası sistemin doğu ve batı olarak keskin sınırlara ayrıldığı Soğuk Savaş döneminin kendine has dinamikleri dahilinde

NATO batının askeri örgütlenmesi olarak karşımıza çıkmıştır. Özellikle Soğuk Savaş ve yumuşama dönemlerinde NATO’nun

güçlendirilmesi ABD’nin öncelikli Avrupa politikalarından biri haline gelmiştir. 1990’lı yıllarla beraber Soğuk Savaş’ın bitip çift

kutuplu dünya sisteminin ABD önderliğinde tek kutuplu bir hal almasıyla beraber NATO’nun da görev tanımı tümüyle değişmiştir.

Bu değişiklik en yalın tanımlamayla NATO’nun salt bir askeri bir organizasyon yapılanmasından çıkarak ulus inşa eden poli-

tik bir aktöre dönüşmesi şeklinde gerçekleşmiştir. Özellikle Bosna-Hersek ve Kosova Savaşları esnasında Balkanlar coğrafyasında

NATO’nun yeni görev tanımı çok daha açık ve etkili bir hal almıştır.

Bu çalışma NATO’nun artık devlet inşa eden siyasal bir aktör olduğu savından hareketle NATO’nun Balkanlar politikalarını ince-

lemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Sözcükler:

NATO, Balkanlar, Ulus İnşası, Bosna-Hersek, Kosova

Abstract

During the Cold War period when the international system was separated into two certain polar as west and east; in the context

of the own dynamics of this period, NATO had emerged as a military organization of the west. In particular, during the Cold War

and détente period, the reinforcement of NATO had become one of the priority of USA’s European policy. During the 1990’s as a

result of collapse of the bipolar world order, USA became the dominant power of the international system and this situation totally

changed the mission of NATO. After period of time, NATO has become a political actor as a nation-builder rather than a simple

military organization. Especially, during the Bosnia and Herzegovina War and Kosovo War, the new mission of NATO had become

more obvious and comprehensible.

This study seeks to investigate the NATO’s Balkan policies in the frame of the NATO changing mission into a nation-builder posi-

tion.

Keywords:

NATO, Balkans, State-Building, Bosnia and Herzegovina, Kosovo

Yrd. Doç. Dr. Yiğit Anıl GÜZELİPEK

Çankırı Karatekin Üniversitesi, Çankırı, Türkiye

NATO’nun Değişen Görev Tanımı: Balkanlar Örneği

NATO’s Changing Mission: Balkans Case