283 / 514
Fatma Tombul, Mustafa Tombul
n
272
mamayı; taşkın akımları ile ilgili hidrolojik ve meteorolojik veri ve bilgi alışverişini; ortak altyapı projelerinin
yapılması kararlaştırımıştır(ORSAM, 2014:21).
1992 Yılında INTERREG programı çerçevesinde Bulgaristan ve Yunanistan sınıraşan sular üzerinde araştırma
projeleri yapılması konusunda işbirliği yapmışlardır. Nestos/Mesta, Strymonas/Struma ve Meriç nehirlerinin Bul-
garistan kısmı üzerinde kirlilik ölçüm istasyonları inşa edilmiştir. PHARE Sınır-ötesi İşbirliği fonları kullanılarak
atık su arıtma tesisleri inşa edilmiştir(ORSAM, 2014:21).
4. Sorunların Çözümüne Yönelik Öneriler ve Sonuçlar
Meriç Nehri ve kolları Türkiye, Bulgaristan ve Yunanistan arasında hem sınır aşan hem de sınır oluşturan su
konumunda olup mansap ülke durumunda olan Türkiye için hem taşkın hem de kirlilik yönünden zararlar ver-
mektedir.
Bulgaristan’daki barajların taşkın öteleme hacmine sahip olmaması taşkın sebeplerinden başlıcasıdır. Aşırı yağış-
lar ve kar erimeleri suretiyle şubat ve mart aylarında baraja giren akımların miktarı artmakta ve bu miktarı koru-
ma altına alacak taşkın öteleme hacmi olmadığı için barajların kapasitesinin dolmasına yol açmaktadır. Bulgaris-
tan tarafında barajlar hasar görmesin diye baraj kapakları açılarak suyun mansap tarafına bırakılması nedeniyle
ülkemizde zarar verici taşkınlara neden olmaktadır. Bu durum Bulgaristan’da baraj işletmelerinde gerekli özenin
gösterilmediğinin sonucudur. Uygun bir baraj işletmesi ile (baraj kret kotunun yükseltilmesi ile taşkın öteleme
hacminin ilavesi ) bu sorun kısmi olarak çözümlenebilir.
AB Taşkın direktifi doğrultusunda Bulgaristan ve Yunanistan ile taşkın risklerinin değerlendirilmesi ve yöneti-
lebilmesi için Taşkın Zararı Haritaları ve Taşkın Riski Haritaları oluşturularak Taşkın Riski Yönetimi Planının
yapılması gerekmektedir. Ayrıca yapılan ikili veya üçlü anlaşmalar ile yağış havzasında Arda, Meriç, Tunca nehir-
leri üzerindeki barajların işletmesinin optimum düzeyde yapılması konusunda plan ve projeler yapılmalıdır.
19 Nisan 2004 yılında Bulgaristan ile çevre korunması alanında yapılan anlaşma gereği Ulusal Koordinatör, taş-
kınların çevre kirliliğine yol açması sebebi ile bu sorunun giderilmesi amacıyla taşkın nedeni olan nehirler üzerin-
deki barajların işletilmesi konusunda proje geliştirmelidir.
Bir başka çözüm önerisi de Türkiye’deki Meriç nehri havzasının topoagrafik yapısı düz olması nedeniyle taşkın
geciktirme havuzları planlanabilir. Taşkın sırasında taşkının geçici olarak bu havuzlara alıkonulması ve zaman
içerisinde nehre bırakılması suretiyle taşkın zararları azaltılabilir. Böylece hem taşkından korunup hem de taşkın
suyunu sonradan kullanma imkânı bulmuş olacağız. Ayrıca taşkın olmadığı zaman bu havuz alanını rekreasyon
alanı olarak kullanılması mümkün olacaktır.
Türkiye Fırat ve Dicle nehirleri havzasında memba ülkesi durumunda iken makul ve hakkaniyete uygun suyun
kullanılması görüşünde olduğu için Meriç nehri havzasında mansap ülkesi durumunda olarak yine aynı görüşünü
sınır aşan ve sınır oluşturan ülkelere de kabul ettirme yönünden gerekli girişimlerde bulunmalıdır. Ülkemizde son
yıllarda yaşanan taşkın ve kirlilik sorunlarında su kaynakları yönetiminin önemi anlaşılması üzerine Orman ve Su
işleri Bakanlığı bünyesinde Su Yönetim Genel Müdürlüğü birimi kurulmuştur. Bu birim tarafından Meriç-Ergene
Havzası Havza Yönetim Heyeti oluşturulmuş olup nehir havza yönetim planlarının yapılması, izlenmesi ve dene-
timinin yapılması konusunda görevlendirilmiştir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından “Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin
Belirlenmesi Projesi” başlatılmış ve projenin tüm Türkiye havzalarındaki yüzey ve yeraltı suyu kirliliği açısından
hassas bölgelerin tespiti ve su kalitesi hedefleri ile su kalitesinin iyileştirilmesi için alınacak tedbirlerin belirlen-
mesi amaçlanmıştır.
Kaynaklar
Avrupa Birliği Çevre Mevzuatı, (2010). Bölgesel çevre merkezi – REC, Türkiye
T.C. Edirne Valiliği, (2011). Çevre ve şehircilik il müdürlüğü İl Çevre Durum Raporu, EDİRNE
T.C. Edirne Valiliği, (2012). Çevre ve şehircilik il müdürlüğü İl Çevre Durum Raporu, EDİRNE
Environment Canada, Environmental protection fraser pollution abatement North Vancouver, 1997.