188 / 514
Karadeniz’in Kirliliği ve Katılımcı Çözüm Önerileri
177
n
den (çok karışık maddeler) oluşan bir koku karışımıdır. Buna ek olarak şehir atıklarının verildiği su, çok değişik
maddeler içermektedir. Özellikle proteinik maddelerin sudaki parçalanma ürünleri değişik kokuları meydana
getirmektedir. Bunlar arasında çok kötü koku taşıyan ürünler vardır.
4.8. Bulanıklık (Turbidity)
Suda asılı maddeden (suspended matter) oluşmaktadır. Yapısında inorganik (kum, kil, balçık, çamur, mineraller)
ve canlı organizmalar (fito / zooplankton, bakteri, maya ve mantar), organik atıklara ait birçok bileşik içermekte
ve bunlar konglomerat oluşturmaktadırlar.
4.9. Denizde Partikuler Organik Madde
Genel olarak bitki kaynaklıdır. Bunlar fitoplankton, sudaki vejetasyon, makroskopik pelajik algler, kara orijinli su
ve ormanlardan gelen materyallerdir.
4.10. Deniz Suyunda Metaller
Deniz suyunda birçok metal ve bileşikleri vardır. Bunların başlıcaları; civa, arsenik, krom, kurşun, demir, kadmi-
yum, mangan, kobalt, çinko, bakır, selenyum, alüminyum, nikel ve siyanürdür.
4.11. Deniz Suyunda Kirlilik
Kirliliği oluşturan maddeler, çözünmüş veya partikül halde dağılmış haldedirler.
4.11.1. Denizde Organik Maddeler
Deniz suyunda üre, kreatin- kreatinin, hippurik asit, ürik asit, AA, peptid, protein, sitrik asit, organik asit, yağ /
yağ asidi, safra pigmentleri, porfirien, steroidler, vitaminler, purin, pirimidin, aminler, çözünen karbonhidrat,
deterjanlar (ABS, LABS, kuartener ammonium bileşikleri ve noniyonikler), lignin, organik bazlar, fenolik bileşik-
ler, polinukleik hidrokarbon, karışık yapıda aromatikler, düşük karbonhidradlar, hidrojene yağ asidi, humik asid,
kitin, tannin, klorohidrokarbon, karışık alifatikler, sentetik polimerler ve petrol bulunmaktadır.
Bunların kaynağı; insan-hayvan, kümes hayvanı atığı, sitrus atığı, fermantasyon, kimya, odun, şeker vd endüstri-
leri atıkları ve organizmalardır.
4.11.2. Azot ve Bileşikleri
Denize azot girişi: Atmosferden;
1.
Çözünme,
2.
Çökme,
3.
Yağmur ile olmaktadır. Denizde azotun çözünme
oranı ısıya bağlıdır. Deniz suyunda 450 mg/m3 azot vardır. Azotun çoğunluğu moleküler azottur.
4.11.3. Fosfor
Denizde > 200μg/ L miktarında deniz kirliliği için sınırdır.
4.11.4. Hidrojen sülfür (H2S)
Temiz suda 0.01 – 0.1 μg/L bulunmaktadır. Denizde H2S miktarında bir denge vardır. Ayarlamayı sülfat bakteri-
leri yapmaktadır.
4.12. Denizde Petrol Kirliliği
Petrol kimyasal olarak hidrokarbon karışımıdır. Yapısında bu hidrokarbonlar gaz, sıvı ve katı halde bulunmakta-
dır. Petrol içindeki doğal gazlar metan, etan, propan ve butandır. Sıvı kısım ham petrol olarak adlandırılmaktadır.
Denizde petrol bileşikleri tanker kazaları, sintine suyu boşaltma, gemi trafiği, rafineri tesislerinden, tankere petrol
yükleme veya boşaltma tesisleri, denizde petrol üretimi, karasal kirlilik, endüstri, otomobil egzosundan çıkan gaz-
ların yağmur ile denize ulaşması sonucu oluşmaktadır. Denize bulaşan petrol, deniz suyunda çözünmüş, dağılmış
veya parçacıklara tutunmuş (absorbe/ adsorbe/ sorbe), sedimente ve kıyıda, kayalıklara tutunmuş olarak bulun-
maktadır (Güven, K.C. vd., 2004).