293 / 514
Tülin TUNÇ DEVECİ, Eylül Ece DEMİR
n
282
ortasında, Belçika, Lüksemburg, Hollanda ve İrlanda gibi daha küçük finans merkezleri ise 1980’lerin sonlarına
doğru serbestleşmişlerdir. (Blundell-Wignall&Browne, 1991: 5). OECD içinde yer alan diğer AB ülkeleri ise, 1992
yılında tek pazar olan AB’nin serbestlik politikalarına uymak zorunda kalmıştır. Diğer taraftan OECD’nin geliş-
mekte olan ülkeleri Türkiye ve Meksika gibi ülkeler, 1980’lerden itibaren yapısal uyum programları kapsamında
serbestleşme sürecine dahil olmuşlardır.
Ancak BRICS ülkeleri ticari açıdan serbestleşmiş olmalarına karşın finansal hareketleri üzerindeki kontrolü
bırakmamıştır. BRICS ülkeleri uyguladıkları kalkınmacı sanayileşme politikaları ile dünya üretiminde ve ticare-
tinde oldukça hızlı bir şekilde payını arttırmıştır. BRICS ülkelerine yönelik, OECD tarafından hazırlanan 2008
yılı rapora göre, grupta Çin dışında kalan diğer beş ülke, büyük ekonomik açılımlardan sonra ekonomik krizler
yaşamış ve ardından yeniden korumacı politikalara dönüş yapmışlardır. Bu ülke grubunun en önemli özelliği dev-
letin ekonomideki gücüdür. Bu ülkelerde özellikle makroekonomi politikalarında serbestleşme ve yapısal uyum
politikaları oldukça sınırlı uygulanmaktadır. Ancak sanayiyi destekleyen politikalar kapsamında özellikle Çin ve
Rusya’da yurt içi üretimi koruyacak şekilde ticaret serbestleştirilmiştir. BRICS ülkelerinin açık ekonomi politi-
kalarını yürütebilecek gelişmiş kurumları olduğu halde bu konuda daha korumacı kalmayı tercih etmektedirler.
Gwartney, Lawson ve Hall (2013) tarafından hazırlanan ve Fraser Enstitüsünün yayınladığı
Economic Freedom of
the World 2013 Annual Report
adlı çalışmaya göre OECD ve BRICS ülkelerinin ekonomik serbestlik düzeyleri
Tablo 1’de yer almaktadır. Bu endeks, hazırlanan anketler ve değer yargıları yanında IMF, WB ve Dünya Ekonomi
Forumu gibi uluslararası kurumlardan elde edilen verilerle hazırlanmaktadır.
Economic Freedom of the World
(EFW) projesi Milton Friedman öncülüğünde oluşturulmuş ve ilk kez 1996’da rapor olarak basılmıştır. Endeksin
yer aldığı raporda, ekonomik özgürlükle tutarlı kurum ve politikalar aracılığıyla, daha yüksek yatırım oranı, daha
hızlı ekonomik büyüme ve daha yüksek gelir düzeyine ulaşılacağı savunulmaktadır. Bireysel tercihler, piyasalarda
gerçekleşen mübadele ilişkileri, piyasalara girişlerin ve rekabetin serbest olması, özel mülkiyet haklarının güvenli-
ğinin sağlanması konusundaki ekonomik özgürlüklere göre oluşturulan bu endeks aşağıdaki beş ana başlık altında
sunulmaktadır:
1. Devlet büyüklüğü
2. Hukuksal yapı ve mülkiyet hakları
3. Sağlam para
4. Uluslararası ticaret serbestisi
5. Düzenlemeler
0 ila 10 arasında değerler alan EFW endeksine göre değerin 10’a yaklaşması daha serbest bir ekonominin varlığına
işarettir. Yukarıda sıralanan beş ana başlık kapsamında elde edilen serbestlik düzeylerine göre Tablo 1’de yer alan
ilk 10 ülke içerisinde Çin, Brezilya, Rusya, Hindistan, Endonezya ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS ülkeleri
bulunmaktadır. Son sırada yer alan 10 ülke içinde ise ABD, İngiltere, Kanada gibi ilk serbestleşen ülkeler yer
almaktadır.
Tablo 1:
EFW Endeksine Göre Ülkelerin 2007 Yılı Serbestlik Dereceleri Ve 2008-2009 Yılı Ortalama Büyüme
Oranları
Sıra
Ülkeler
Ser.
Büy.
Sıra
Ülkeler
Ser.
Büy.
1
Çin
6.09
9.40 21 Slovakya
7.55
0.41
2
Brezilya
6.16
2.42 22 Fransa
7.58
-1.61
3
Rusya
6.25
-1.29 23 Almanya
7.61
-2.03
4
Türkiye
6.33
-2.08 24 Norveç
7.69
-0.78
5
Hindistan
6.55
6.19 25 Japonya
7.74
-3.28
6
Endonezya
6.77
5.32 26 Lüksemburg
7.76
-3.15