220 / 514
Yerel Kalkınmada Bir Araç Olarak Organize Sanayi Bölgeleri: Bartın Merkez 1. Organize Sanayi Bölgesi Üzerine Bir Araştırma
209
n
liten ve kent planlarında birer gelişme unsuru olarak kabul edilmektedir. Bütün bu yönlerden organize sanayi
bölgeleri ile bölgesel gelişme, sanayileşme ve kentleşme arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. (Ataş, 2006:15)
5084 Sayılı Teşvik Yasası’nın çıkmasıyla birlikte yasanın getirdiği avantajlar neticesinde Bartın OSB’si, bir cazibe
merkezi durumuna gelmiştir. Bartın ili 4. Bölgede yer alırken OSB 5.bölge teşviklerinden yararlanmaktadır. Bu
nedenle çevre illerdeki OSB’lere göre avantaj sağlamaktadır.
Bartın, Zonguldak ve Karabük illerinin yer aldığı TR81 bölgesinde toplamda 5 OSB bulunmaktadır. Bunlar Bar-
tın, Karabük ve Zonguldak (Alaplı OSB, Ereğli OSB, Çaycuma OSB) olarak sıralanabilir. TR81 bölgesindeki 5
OSB’lerde toplamda 117 firma yer alırken bu firmalarda 7182 kişi istihdam edilmektedir. Bartın OSB’de 30 firma
yer alırken 3512 kişi istihdam edilmektedir. Bölgedeki OSB’lerde yaratılan istihdamın hemen hemen yarısı Bartın
OSB dedir.( Tablo5)
Tablo 5:
İllere göre OSB’lerdeki firma ve istihdam sayısı
İller
Firma
Çalışan
%
Bartın
30
3.512
48,90
Zonguldak (Alaplı OSB, Ereğli OSB ve Çaycuma (OSB)
67
2.620
36,48
Karabük
20
1.050
14,62
Toplam
117
7.182
100
Kaynak:
Bartın OSB Müdürlüğü
TR81 bölgesinde bulunan OSB’lerden Zonguldak OSB’si en fazla firma barındırırken, bunu Bartın ve Karabük
OSB’leri izlemektedir. Zonguldak OSB’si üç OSB’den oluştuğu göz önüne alındığında Bartın PSB’sinin ilk sıraya
oturacağı görülmektedir. Çünkü üç OSB’nin toplamı 67 olup her birinin payı Bartın’ın sahip olduğu 30’dan daha
küçüktür (Tablo5). Bartın OSB’si barındırdığı firma sayısı bakımından ikinci sırada yer almasına rağmen istih-
dam bakımından ilk sırada (%48,90) yer aldığı görülmektedir. Karabük OSB, hem barındırdığı firma sayısı hem
de istihdam bakımından Zonguldak ve Bartın’dan sonra gelmektedir.
Madencilik ve demir-çelik sektörlerinden beslenen bölge ekonomisi, bu sektörlerde yaşanan değişiklik ve dal-
galanmalara fazlasıyla duyarlı bir nitelik taşımaktadır. Bölgenin bu niteliğinin değişmesi açısından söz konusu
sektörlerin rekabetçi bir yapıya kavuşması, farklı sektörlerin güçlendirilmesi ve geliştirilmesi ve yeni sektörlerin
gelişimine zemin hazırlaması önem taşımaktadır. Bartın ili bu nedenle Zonguldak ve Karabük illerinde yer alan
OSB’lerden ayrılmaktadır. Bunun nedeni Bartın OSB’de ağırlıklı sektörlerin tekstil, plastik ve orman ürünleri
olmasıdır. Bartın OSB Bölgede farklı sektörlerin güçlenmesi ve gelişmesine zemin hazırlaması ile bölge kalkınma-
sında önemli bir rol üstlenmektedir.
5. Sonuç
Dünyada 19.yüzyılın ilk yarısında ABD’de görülmeye başlanan Organize Sanayi Bölgesi uygulaması, Türkiye’de
1960’lı yıllardan itibaren bölgesel ve yerel kalkınma politikalarında önemli bir araç olmuştur. OSB’ler özellikle
Türkiye’de sağladığı istihdam, verdiği destekler ve oluşturduğu dışsallıklar gibi özelliklerden dolayı yerel ve böl-
gesel gelişme aracı olarak kullanılmaya devam etmektedir. Türkiye’deki OSB tecrübesi, işletmelerin piyasaya giriş
engellerinin kaldırılması konusunda önemli fırsatlar oluşturmaktadır. OSB’ler arsa ve araziye erişim sorununa
etkin bir çözüm getirmekte olduğu ve aynı zamanda ruhsat ve izinler, altyapı hizmetleri gibi çok sayıda kamusal
hizmetleri sundukları için, yerel ve bölgesel kalkınmada önemli rol üstlenmektedir.
Bartın’da OSB’nin ilk faaliyete geçtiği 1999 yılından bu yana 30 adet firma kurulmuş ve bu firmalarda 3.512 kişi-
ye istihdam imkânı sağlanmıştır. Bartın ilinde bulunan toplam sanayi tesislerinin %24 lük kısmını bünyesinde
barındıran Bartın OSB, sanayi alanında %40’lık bir istihdam oranı ile yerel ve bölgesel kalkınmaya önemi katkı
sağladığı ortaya çıkmaktadır.