11 / 158
6
3 ULUSAL ÇEVRE STRATEJ
İ
S
İ
N
İ
N TEMEL
İ
LKELER
İ
UÇES’in hazırlanmasında a
ş
a
ğ
ıda verilen ilkeler dikkate alınmı
ş
tır.
Sa
ğ
lıklı ve Dengeli bir Çevrede Ya
ş
ama Hakkı
: T.C. Anayasasına göre “Herkes sa
ğ
lıklı ve dengeli bir
çevrede ya
ş
ama hakkına sahiptir. Çevreyi geli
ş
tirmek, çevre sa
ğ
lı
ğ
ını korumak ve çevre kirlenmesini
önlemek Devletin ve vatanda
ş
ların ödevidir”. Çevreyle ili
ş
kili bütün faaliyetlerde bu ilkeye uyulacaktır.
Sektörler Arası Entegrasyon:
Çevre koruma ekonomik ve sosyal kalkınmanın vazgeçilmez bir parçası
olarak görülmektedir. Bu ilke ile endüstri, tarım, enerji, ula
ş
tırma e
ğ
itim vb. sektörel politikalarda çevre
korumayla ilgili hususlar dikkate alınacaktır. Tüm sektörel politikalar ile çevrenin iyile
ş
tirilmesi ve
korunması politikalarının birbiri ile ili
ş
kilendirilmesi için tüm kamu kurulu
ş
larının, özel sektörün, sivil
toplum kurulu
ş
larının ve akademik çevrelerin yakın i
ş
birli
ğ
i içinde olması gerekmektedir.
Kullanan-Kirleten Öder:
Kirleten öder ilkesi Ulusal Çevre Stratejisinin hazırlanmasında dikkate alınan
temel ilkelerden biridir. Çevreye zarar veren maddelerin azaltılması ya da çevreye zarar vermeyecek
ş
ekilde
bertaraf edilmesi için yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. Çevresel kirlili
ğ
in önlenmesi ve azaltılmasında
ekonomik araçların olu
ş
turulması ve kullanılması çok önemlidir. Ayrıca, çevre koruma hizmetlerine
yönelik yatırımlara kaynak sa
ğ
lanabilmesi amacıyla verilen hizmetlerin kar
ş
ılı
ğ
ının alınması gerekmektedir.
Kirlili
ğ
i Önleyici Tedbirlerin Alınması:
Çevre kirlili
ğ
inin önlenmesi önleyici tedbirlerin alınması ile daha
ekonomik
ş
ekilde sa
ğ
lanabilir. Kirlili
ğ
in kayna
ğ
ında önlenmesi kirlilik olu
ş
tuktan sonra giderilmesinden
daha ekonomik ve etkin bir faaliyettir. Bu nedenle faaliyetlerin çevrede en az de
ğ
i
ş
ikli
ğ
e sebep olacak, insan
sa
ğ
lı
ğ
ına ve çevreye en az risk olu
ş
turacak, havayı en az kirletecek ve kullanılan ürünleri yeniden
kullanılabilecek
ş
ekilde olmasına dikkat edilecektir.
Do
ğ
al Kaynakların Korunması:
Yer altından çıkan su, petrol ve maden gibi kaynaklar sınırsız kaynaklar
de
ğ
ildir. Sürdürülebilir kalkınmanın temel
ş
artlarından biri de do
ğ
al kaynakların sürdürülebilir
ş
ekilde
kullanılmasıdır. Do
ğ
al kaynaklar kullanılırken jeolojik yapıyı tahrip etmeyecek, biyoçe
ş
itlili
ğ
i koruyacak ve
kaynaklardan sürdürülebilir
ş
ekilde faydalanılması gerekmektedir. Yenilenemez enerji kaynaklarının ve yer
altı su kaynaklarının ülkemizin ihtiyaçlarını uzun dönemde kar
ş
ılayacak
ş
ekilde kullanılmasına dikkat
edilecektir.
Sürdürülebilir Kalkınma:
Sürdürülebilir kalkınma ilkesi Birle
ş
mi
ş
Milletler tarafından 1992 Yılında Rio
De Janeiro’da düzenlenen Çevre ve Kalkınma Konferansında tanımlanmı
ş
tır. Sürdürülebilir kalkınma bu
günkü ve gelecekteki nesiller için çevre kalitesini iyile
ş
tirmek ve korumak amacıyla ekonomik, sosyal ve
teknolojik faaliyetlerin çevre korumayı dikkate alacak
ş
ekilde koordineli bir
ş
ekilde sürdürülmesidir. Ulusal
çevre stratejisi ülkemizin ulusal çevre problemlerinin ekonomik ve sosyal kalkınma ile uyum içinde
çözülmesi için bir yol haritası olacaktır.
Kamu-Özel Sektör
İş
birli
ğ
i
: Çevre altyapı tesislerinin finansmanı, yapımı ve i
ş
letilmesinde teknik ve
finansal güçlükleri a
ş
mak, halka ekonomik ve kaliteli hizmet sunabilmek amacıyla kamu-özel sektör i
ş
birli
ğ
i
geli
ş
tirilecektir. Özelle
ş
tirmede kamu yararının gözetilmesi ve hizmet bedelinin ödenebilirli
ğ
ini sa
ğ
lamak
için Belediyelerin teknik, idari ve denetim kapasitesi artırılacaktır.
Kamuoyunda Çevre Bilincinin Artırılması ve Halkın Katılımı:
Çevre korumanın etkin olarak
sa
ğ
lanabilmesi için kamu oyunda çevre koruma bilincinin yerle
ş
tirilmesi gerekmektedir. Tüm toplumun
aktif bir
ş
ekilde katkısı olmaksızın çevre korumanın etkin bir
ş
ekilde sa
ğ
lanması mümkün görülmemektedir.
Bu çerçevede kamu oyunun bilgilendirilmesine ve karar mekanizmasına katılımına önem verilecektir.