10 / 66
5
3
Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planına Duyulan İhtiyaç
Sürdürülebilir kalkınma, ekonomik, sosyal ve çevresel alanlarda dengeli gelişmeyi ön görmektedir.
Sürdürülebilir kalkınmanın ve evrensel amacının önemli bir bileşeni olarak görülmesi gereken
sürdürülebilir kentleşme ve yerleşme yaklaşımı; kentsel gelişmenin etkilediği ve kentsel gelişmeyi
etkileyen tüm çevresel (yapılı çevre ve doğal çevre), sosyal ve ekonomik unsurları birbiriyle ilişkili
biçimde içermekte, ekonomik ve sosyal gelişimin çevre koruma ve iyileştirilmesi ile birleştirilmesini
öngörmekte ve gelişimin biçiminin/niteliklerinin katılımcı süreçlerle kararlaştırılmasını gerektirmektedir.
3.1
Türkiye’de kentleşme, yerleşme ve mekânsal planlama sisteminin mevcut
durumu
Kentleşme Şurası sürecinde oluşturulan komisyonların çalışma alanlarına ilişkin ana temaları ve alt
başlıkları, Türkiye’de kentleşme, yerleşme ve mekânsal planlamaya ilişkin tüm alanları kapsamaktadır.
Komisyon çalışmalarında, bu alanlara ilişkin mevcut durum analizi yapılarak sorunlar, potansiyeller ve
fırsatlar, kurumsal yapılanma ve yasal boyutları ile birlikte ortaya konulmuş, şura önerileri, strateji ve
eylem seçenekleri bu analizler esas alınarak oluşturulmuştur.
Kentleşme, yerleşme ve mekânsal planlama konularında hazırlanan şura raporları ile KENTGES sürecinde
yapılan katılımcı toplantılar sonucunda, mevcut durum değerlendirilmiş,
sorunlar ve çözüm önerileri
ortaya konulmuştur.
Kentleşmeye ilişkin temel sorun alanları, tespit ve değerlendirmeler
Dokuzuncu Kalkınma Planı, “Yerleşme ve Şehirleşme, Özel İhtisas Komisyonu Raporu”nda
kentleşme,
yerleşme ve mekânsal planlamaya
ilişkin temel sorunlar ve buna bağlı alt sorun alanları tespit
edilmiştir
5
. Bunlar;
•
Bölgesel Eşitsizlik
başlığı altında; bölgesel eşitsizlikler ve yerel kalkınma sorunları,
•
Yerleşme ve Kentleşme
başlığı altında; yaşam kalitesi sorunları, afetlere duyarlı yerleşme
ve kentleşme, doğal ve kültürel varlıkların korunması, kaçak yapılaşma, yenileme ve
dönüşüm, teknik ve sosyal altyapı yetersizliği,
•
Mekânsal Planlama Sorunları
başlığı altında; uygulama araçları ve denetim, hukuk
sistemi, yetkiler, yönetim sorunları, fiziki mekânın yönetimi, katılım, mekânsal planlamada
kademelenme sorunlarıdır.
Kentleşme ve yerleşmeye ilişkin sorunların temelinde etkin mekânsal planlama sisteminin
oluşturulamaması yer almaktadır. Türkiye’de merkezi ve yerel düzeyde kurumlar arasında mekânsal
5
9. Kalkınma Planı, “Yerle
ş
me ve
Ş
ehirle
ş
me, Özel
İ
htisas Komisyonu Raporu” DPT, 2007