32 / 158
23
5.3 Hava Sektörü
5.3.1
Mevcut Durum
Türkiye’de yo
ğ
un kentle
ş
me, hızlı nüfus artı
ş
ı ve sanayile
ş
me, topo
ğ
rafik ve meteorolojik
ş
artlara göre
ş
ehirlerin yanlı
ş
yerle
ş
mesi vb. nedenlerden dolayı büyük
ş
ehirlerimizde özellikle kı
ş
mevsiminde hava
kirlili
ğ
i ya
ş
anmaktadır. Kı
ş
aylarında ısınmadan kaynaklanan hava kirlili
ğ
inin temel sebepleri; dü
ş
ük vasıflı
yakıtların iyile
ş
tirilme i
ş
lemine tabi tutulmadan kullanılması, yanlı
ş
yakma tekniklerinin uygulanması ve
kullanılan kazanların i
ş
letme bakımlarının düzenli olarak yapılmaması
ş
eklinde sıralanabilir. Ancak ısınmada
do
ğ
al gazın ve kaliteli yakıtların kullanılması sonucu özellikle büyük
ş
ehirlerde hava kirlili
ğ
inde 1990’lı
yıllara göre azalma olmu
ş
tur. Sanayi tesisleri kurulurken yer seçimindeki yanlı
ş
lıklar da hava kirlili
ğ
inin
olumsuz etkilerini artırmaktadır. Kömüre dayalı termik santrallarda kullanılan yerli linyitlerin yüksek kükürt
oranı nedeniyle SO2 emisyonları risk olu
ş
turmaktadır. Kentlerde ya
ş
anan hava kirlili
ğ
inde, artan motorlu
ta
ş
ıtlardan kaynaklanan zararlı egzoz gazları da önlem alınması gereken bir sorundur. Genellikle kent
merkezlerindeki karbon monoksit (CO) emisyonlarının yüzde 70-90’ı, azot oksit (NO) emisyonlarının yüzde
40-70’i, hidrokarbon (HC) emisyonlarının yakla
ş
ık yüzde 50’si ve
ş
ehirlerde kur
ş
un emisyonlarının yüzde
100’ü özellikle motorlu ta
ş
ıtlardan kaynaklanmaktadır.
Ülke genelinde hava kalitesi, Sa
ğ
lık Bakanlı
ğ
ına ait yarı otomatik ölçüm aletleri ve 2005 yılında Çevre ve
Orman Bakanlı
ğ
ı tarafından kurulan 31 adet tam otomatik ölçüm istasyonları ile izlenmektedir. Tam
otomatik hava kalitesi ölçüm istasyonlarının, 2006 yılı içerisinde 81 ile yaygınla
ş
tırılması planlanmaktadır.
Hava kalitesi ile ilgili çalı
ş
malar 02.11.1986 tarih ve 19269 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlü
ğ
e
giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeli
ğ
i çerçevesinde gerçekle
ş
tirilmektedir. Ancak Çevre ve Orman
Bakanlı
ğ
ınca hava kalitesinin korunması kapsamında 13 Ocak 2005 tarih ve 25699 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirlili
ğ
inin Kontrolü Yönetmeli
ğ
i, Endüstriyel Kaynaklı Hava
Kirlili
ğ
inin Kontrolü Yönetmeli
ğ
i, 08.07.2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Trafikte
Seyreden Motorlu Kara Ta
ş
ıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik
ve 11 Haziran 2004 tarih ve 25489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Benzin ve Motorin Kalitesi
Yönetmeli
ğ
i çıkarılmı
ş
olup mevcut Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeli
ğ
inin yalnızca hava kalitesine
ili
ş
kin hükümleri yürürlüktedir.
09/8/1983 kabul tarihli ve 2872 Numaralı Çevre Kanununda De
ğ
i
ş
iklik Yapılmasına dair 26/4/2006
tarih ve 5491 sayılı Kanunda ‘’ Hava kalitesinin belirlenmesi, izlenmesi ve ölçülmesine yönelik yöntemler,
hava kalitesi sınır de
ğ
erleri ve bu sınır de
ğ
erlerin a
ş
ılmaması için alınması gerekli önlemler ile kamuoyunun
bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine ili
ş
kin çalı
ş
malar Çevre ve Orman Bakanlı
ğ
ınca yürütülür. Bu
çalı
ş
malara ili
ş
kin usûl ve esaslar Çevre ve Orman Bakan
ğ
ınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir’’ hükmü
yer almaktadır.
5.3.2
Mevzuat Uyumu
Tablo 5.3.2 Uyumla
ş
tırılması Hedeflenen AB Mevzuatına
İ
li
ş
kin Uyumla
ş
tırma ve Uygulama Takvimi
AB Mevzuatının Adı
Numarası
Öngörülen
Uyumla
ş
tırma Tarihi
Öngörülen
Uygulama/Yürürlük
Tarihi
Dı
ş
hava
kalitesinin
de
ğ
erlendirilmesi
ve
yönetimine dair Konsey
Direktifi ( EC 1882/2003
Tüzü
ğ
ü
ile
düzeltilmi
ş
96/62/EC