42 / 158
31
5.4
Endüstriyel Kirlilik Kontrolü Sektörü
5.4.1
Mevcut Durum
Türkiye’de 2005 yılı sonu itibarıyla 1.890.785 i
ş
letme bulunmaktadır. Bu i
ş
letmelerin 277.502'i imalat
sanayinde faaliyet göstermektedir. 1996 Yılında yapılan
İ
malat Sanayi Atık Envanteri sonuçlarına göre
i
ş
yerlerinin yüzde 18’inin atıksu de
ş
arj izninin oldu
ğ
u tespit edilmi
ş
tir. Su alıcı ortamlarına göre yapılan
de
ğ
erlendirme Tablo 5.4.2'de verilmektedir. 1996 yılında yapılan anket sonucunda, i
ş
yerlerinin yüzde 10,3’ü
baca gazı emisyon iznine sahipken, yüzde 90’ının izninin olmadı
ğ
ı tespit edilmi
ş
tir. Tesislerden havaya
verilen emisyonlara ili
ş
kin kapsamlı bir envanter bulunmamakla birlikte, sektörel da
ğ
ılımlar Tablo 5.4.1’de
bulunmaktadır.
Tablo 5.4.1 Sektörlere göre Endüstriyel Kirletici Emisyonları (Gg)
SO
2
CH
4
NO
x
N
2
O
NMVOC
CO
CO
2
Enerji
793,70 174,48 1.117,47
4,78
509,10 3.407,55 222.283,61
Endüstri
Prosesleri
13,92
2,46
8,28
12,46
476,63
12,31
18.874,33
Toplam
807,62 176,94 1.125,75
17,24
985,73 3.419,86 241.157,94
Kaynak: TÜ
İ
K 2004 verileri
Enerji, gerek sanayide gerekse evlerde verimsiz biçimde kullanılmaktadır. Ara
ş
tırmalar, sanayi kesiminin
yılda en az 2,7 ila 4,8 milyon ton e
ş
de
ğ
er petrol (TEP) enerji tasarrufu yapabilece
ğ
ini, bu ise hava kirlili
ğ
inin
azaltılabilece
ğ
ini göstermektedir. Endüstriyel kaynaklı hava kirlili
ğ
i, sanayi tesislerinde kullanılan dü
ş
ük
nitelikli yakıtlar ve yetersiz üretim yönetiminden dolayı ortaya çıkmaktadır.
De
ş
arj edilen atıksu toplamının yüzde 1’den azını olu
ş
turan sınai atıksular civa, kur
ş
un, krom ve çinko gibi
çok zehirli maddeler içermektedir. 2004 yılında yapılan imalat Sanayi Atık Envanteri Anketi kapsamındaki
4030 i
ş
yeri toplam 1,145 milyar m3 atıksu de
ş
arj ederken, bunlardan 2112’si yılda 760 milyon m3 sanayi
atıksuyunu arıtmadan alıcı ortamlara de
ş
arj etmektedir. Sanayi tesislerinden 1918’i ise 385 milyon m3
atıksuyu arıtarak alıcı ortamlara de
ş
arj etmektedir. Bu sonuçlardan imalat sanayi kaynaklı atıksuyun
yakla
ş
ık yüzde 66’sının hiç arıtılmadan alıcı ortama verildi
ğ
i gözlenmektedir.
Tablo 5.4.2
İ
malat Sanayi Atıksuyunun Alıcı Ortamlara Göre Sınıflandırılması (2004) (%)
Deniz
Ş
ehir
Kanalizasyonu
Akarsu
Foseptik
Göl, Arazi, Baraj
ve di
ğ
er.
Arıtılmadan de
ş
arj
edilen atıksu
82,01
6,85
8,67
0,17
2,21
Toplam de
ş
arj
edilen atıksu
62,20
8,21
23,98
0,07
5,54
Kaynak: TÜ
İ
K 2004 verileri
TÜ
İ
K’in 2004 yılında gerçekle
ş
tirdi
ğ
i son
İ
malat Sanayi Anketi’ne göre, 17,5 milyon ton endüstriyel katı
atık üretilmi
ş
tir. Üretilen endüstriyel katı atı
ğ
ın yüzde 8’i geri kazanılmı
ş
, yüzde 45’i satılmı
ş
ya da hibe
edilmi
ş
, yüzde 47’si bertaraf edilmi
ş
tir.